Wikivoyage

Gulpen-Wittem

gemeente in Limburg, Nederland
(Doorverwezen vanaf Gulpen)
Bestemmingen > Europa > Benelux > Nederland > Zuid-Nederland > Limburg (Nederland) > Zuid-Limburg > Gulpen-Wittem

Gulpen-Wittem is een gemeente in Zuid-Limburg.

Gulpen wapen
Gemeente Gulpen-Wittem

Gulpen-Wittem bestaat uit de volgende plaatsen, kerkdorpen en gehuchten: Berghem, Beertsenhoven, Berghof, Beutenaken, Billinghuizen, Bissen, Bommerig, Broek, Cartils, Crapoel, Dal, Diependal, Dijk, Epen, Eys, Eperheide, Eyserheide, Elkenrade, Elzet, Etenaken, Euverem, Gulpen, Gracht Burggraaf, Helle, Hilleshagen, Heijenrath, Höfke, Hurpesch, De Hut, Ingber, Kapolder, Kleeberg, Kosberg, Kuttingen, Landsrade, Mechelen, Nijswiller, Overeys, Overgeul, Partij, Pesaken, De Piepert, Plaat, Reijmerstok, Sinselbeek, Slenaken, Stokhem, Terpoorten, Terziet, Trintelen, Wahwiller, Waterop, Wittem en Wijlre.

De naam Gulpen is ontleend aan het riviertje de Gulp (Frans: Galouppe) dat in Hendrik-Kapelle (Frans: Henri Chapelle) in België ontspringt. De gemeente Gulpen-Wittem heeft 14.466 inwoners (Gulpen: 4250) en een oppervlakte van 73,35 km². Gulpen-Wittem is tevens een van de vier gemeenten in Nederland die zowel aan België als aan Duitsland grenzen. In Gulpen-Wittem zijn door het Rijk een viertal beschermde dorpsgezichten aangewezen.

Gulpen-Wittem is echter ook een der weinige gemeenten in Nederland waar de beschermde status van een dorpsgezicht (voormalig rijksbeschermd gezicht Höfke / Schweiberg Westelijk Deel) in verband met ernstige aantasting naderhand is ingetrokken. De gemeente Gulpen-Wittem telt 289 rijksmonumenten, waarmee ze de op drie na monumentrijkste gemeente van Limburg is.

De gemeente Gulpen-Wittem is rijk aan natuurschoon. Het heuvelachtige gebied tussen Vaals en Gulpen werd in 2005 door de Stichting Natuur & Milieu bekroond met 5 sterren en uitgekozen als mooiste landschap van Nederland.

De laatste tientallen jaren is de agrarische bedrijfstak gekrompen. Landbouw, natuurbeheer en toerisme zijn de belangrijkste economische inkomstenbronnen.

Flora en fauna

bewerken

In Epen komt het voor Nederland unieke zinkviooltje voor, dat hier kan bloeien doordat er zinkerts in de bodem aanwezig is. Dat zink wordt door de Geul aangevoerd vanuit het Belgische Kelmis, waar tot in de twintigste eeuw diverse zinkmijnen gehuisvest waren. Naast het zinkviooltje komen ook nog de zinkboerenkers, de blaassilene en het schapengras voor. In de rivier de Gulp komt de Beekforel veel voor. Nabij Kasteel Cartils (Wijlre) vindt u een dassenburcht. In de bosrijke omgeving van Gulpen treft u ook het ree, vossen, padden, wilde konijn, marters, egels en padden aan.

 Klimaat jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
 
gemiddeld maximum (°C) 4,76,010,113,918,421,323,223,019,814,78,95,5
gemiddeld minimum (°C) -0,302,44,78,110,913,012,810,26,73,30,7

Arriveren

bewerken

Per vliegtuig

bewerken

Gulpen is vanuit het Nederlandse taalgebied niet per vliegtuig te bereiken.

Per trein

bewerken

Het dichtstbijzijnde treinstation is op 6 km afstand. Hiervoor dient u over te stappen in Maastricht of Heerlen.

  • 1 Station Schin op Geul (Lijn 54 Arriva Gulpen-Geleen). Vanaf het station kan er een aantrekkelijke wandeling worden gemaakt, of de bus pakken. Hier kunt U ook overstappen naar een nostalgisch ritje per Stoomlocomotief van de ZLSM. 

Per bus

bewerken
  • 2 Busstation (Knooppunt v/h Mergelland), Rijksweg/Burgemeester Teheuxweg, Gulpen (Rijksweg N 278). 

Per auto

bewerken

Gulpen ligt aan de N278 die Maastricht met Vaals en Aken (Aachen) verbindt. Bij Wittem ligt een groot verkeerskruispunt, waar de N595 uit de richting Valkenburg zich bij de N278 voegt. Nabij Nijswiller takt de N281 af richting de autosnelweg A79 en vervolgens bij het knooppumt Kerensheide (Geleen) naar de A2.

Hybride oplaadpunt

bewerken
  • 3 Oplaadpunt voor Hybride auto's (Gemarkeerd met een blauw P bord), Kapelaan Pendersplein ter hoogte van het Gemeentehuis (links aan de Willem Vliegenstraat). 
  • 4 Oplaadpunt voor Hybride auto's (Gemarkeerd met een blauw P bord), Wllem Alexanderplein (Deken Schneiderstraat). 

Rondreizen

bewerken

Binnen de gemeente Gulpen-Wittem kunt u prima te voet, op de fiets of per bus rondreizen. Uiteraard is dat ook per motorvoertuig mogelijk.

Per trein

bewerken

Gulpen-Wittem is niet aangesloten op het spoorwegnet. De twee treinstations in de gemeente, Station Wijlre-Gulpen en Station Eys-Wittem, liggen beide aan een deel van de spoorlijn Aken - Maastricht, dat sinds 1988 geen openbaar vervoersfunctie meer heeft. Wel heeft de ZLSM hier sinds 1995 halteplaatsen.

  • 5 Station Eys-Wittem, Wittemerweg. ZLSM halte, te bereiken met Lijn 47 van Arriva, halte Eyserhalte/Spoorbrug 
  • 6 Station Wijlre, Parallelweg. ZSLM halte, te bereiken via Lijn 55 van Arriva, halte Wielderdorpsstraat/Elkenraderweg. 

Per bus

bewerken
Het Busstation (Knooppunt van het Mergelland)

De busmaatschappij Arriva onderhoudt verbindingen tussen Gulpen, het Knooppunt van het Mergelland, en de gehele regio Zuid-Limburg, inclusief de Westelijke Mijnstreek, Maastricht en de Duitse stad Aken.

De nieuwe dienstregeling onder Arriva is ingegaan op 11 December 2016, deze vindt u hier.

ArrivaLijn 47Gulpen —Eys—Simpelveld—Heerlen de Beitel—Kerkrade Parkstad Stadion
ArrivaLijn 54Gulpen —Wijlre—Schin op Geul—Valkenburg a/d Geul—Hulsberg—Schimmert—Spaubeek—Geleen
ArrivaLijn 55Gulpen— Wijlre—Elkenrade—Ubachsberg—Kunrade—Voerendaal—Heerlen
ArrivaLijn 57Gulpen—Partij—Mechelen—Epen—Slenaken—Noorbeek—Mheer—St. Geertruid—Gronsveld—Maastricht AzM—Maastricht Station
ArrivaLijn 58(Sneldienst)Gulpen—Wittem—Nyswiller—Heerlen Zuyderland—Hogeschool Zuyd—Heerlen Station
ArrivaLijn 658 (Schoolbus)Gulpen—Wittem—Nyswiller—Heerlen Zuyderland—Hogeschool Zuyd—Heerlen Station
ArrivaLijn 350(LimburgLiner)Gulpen —Margraten—Cadier en Keer—Maastricht Station
ArrivaLijn 350(LimburgLinerGulpen—Wittem—Wahlwiller—Nyswiller—Mamelis—Lemiers—Vaals—Aken Elissenbrünnen
ArrivaLijn 657Gulpen—Reijmerstok—Banholt—Mheer (rijdt alléén tijdens schooluren)

Naast de OV Chipkaart is het ook voordelig om een dagkaartje te kopen, dat kan bij de chauffeur op de bus en bij de service-punten van Arriva.

Het OV Chipkaart oplaadpunt vindt u bij:

  • 7 Tankstation & Shop (Lukoil), Rijksweg 70, 6271 AH Gulpen (50 m van het busstation). ma-vr 07:00-20:00, za-zo 08:30-20:00. 

Per taxi

bewerken

Per fiets

bewerken

Met de fiets kan men in en rond Gulpen aardig uit de weg, er zijn tal van fietsroutes uitgestippeld of via de plaatselijke VVV verkrijgbaar.

Fietsverhuur

bewerken

Te voet

bewerken

Bekijken

bewerken

Kastelen

bewerken
  • 1 Kasteel Neubourg, aan de N278 richting Maastricht (net een fractie buiten Gulpen). Het kasteel zelf dateert van na 1288, maar is waarschijnlijk al eerder ontstaan. Vele gebouwen dateren uit de 17e en 18e eeuw. De zware toren is uit het jaar 1640, met middeleeuws metselwerk. De twee hoofdburchten dateren uit de 17e eeuw in renaissance-stijl. In 1732, 1774 en 1850 zijn verbouwingen uitgevoerd. De laatste restauratie-werkzaamheden werden in de periode 2004-2013 uitgevoerd. Kasteel Neubourg is heel lang bewoond geweest door de adellijke familie Marchant d'Ansembourg. In de Tweede Wereldoorlog was het nog een hoofdkwartier van het Amerikaanse Leger. In 1952 werd het kasteel in gebruik genomen als Hotel-Restaurant. Tegenwoordig heeft het Kasteel Neubourg geen functies meer, het is privé-bezit en niet te bezichtigen, evenals het aangrenzende park (arboretum) met maar liefst 100 verschillende boomsoorten. Kasteel Neubourg valt onder Monumentenzorg 
Kasteel Neubourg - Gulpen
  • 2 Kerk St. Petrus (Kapelaan Pendersplein 12). De rooms-katholieke kerk is in neo-romaanse bouwstijl en dateert uit 1924; St. Petrus is de patroonheilige van Gulpen. De Parochie St.Petrus valt onder het Dekenaat Gulpen, waaronder ook al die andere kerkdorpen in de gemeente vallen. 
  • 3 Oude kerk, Professor Cobbenhagenstraat 2 (Bij het einde van de Dorpsstraat / begin van de Kiewegracht). Hier staat nog de toren van de oude R.K. kerk van Gulpen met het kerkhof. 
  • 4 Protestantse Kerk (Toeristenkerk), Rosstraat 5 (Tegenover de R.K. Kerk St. Petrus). De Protestanse kerk zal rond 2020 een face lift ondergaan. Het wordt het nieuwe gemeenschapshuis van Gulpen. Eens per maand is er een Repair café . 

Overige bezienswaardigheden

bewerken
  • 5 Gulpener bierbrouwerij, Rijksweg 16, 6271 AE Gulpen (N 278 Maastricht-Vaals), ☏ +31 43 4507575, . 11:00-22:00. De brouwerij is opgericht in 1825 door de heer Laurens Smeets, sinds 1902 is het bedrijf in handen van de Familie Rutten al bijna de vijfde generatie. Tegenwoordig is de brouwerij voor 85% in handen van de familie Rutten. Grolsch Bierbrouwerij heeft samen met de Gulpener Bierbrouwerij een joint-venture met een belang van 5%. De brouwerij is met 16 verschillende bieren op de markt. De Gulpener Bierbrouwerij is ook te bezichtigen en men geeft er rondleidingen, informatie bij de VVV Zuid-Limburg. De Gulpener ontving de MVO Nederland Award in 2014. In Juni 2017 heeft het zijn eigen brouwlokaal gevestigd met biertuin gelegen aan de Rosstraat. Hier is tevens een bierwinkel en een eetcafé met maar liefst 16 Gulpener bieren van de tap. Het 3e brouwhuis is inmiddels gerealiseerd wat tot het modernste van Europa wordt gerekend. In 2021 ontving de Gulpener Bierbrouwerij de Koning Willem I Prijs van Hare Majesteit Koningin Maxima., Gulpener Bierbrouwerij (Q2754546) op Wikidata Gulpener Bierbrouwerij op Wikipedia 
  • 6 Roccoco (Voorheen bekend als Primosa, Limburgs museum) (Landsrade). Museum voor Europese kleinkunst. 
Roccoco - European Fine Art Center
  • 7 Gulperberg. 157 m hoog, met een fraai uitzicht over Gulpen en de aangrenzende dorpen. 
De toren van de Oude kerk en in de verte de St. Petruskerk
  • 8 Kantonhof, Dorpsstraat. Het oude gemeentehuis van Gulpen dateert uit 1913 
  • 9 Gemeentehuis (Kiebeukel, t/o RK Kerk St.Petrus). Voormalig klooster ontworpen door Alphons Boosten in 1932 
  • 10 Neubourgermolen (Korenmolen) (Molenweg 2a, t/o Mosaqua Zwemparadijs). met een middellijn van 7,12 m het grootste waterrad van Nederland, deed vroeger dienst als papiermolen, sinds de verbouwing in 1985/86 in gebruik door de Gebroeders Roex, beter bekend als de Pannenkoekenmolen. Het gebouw is een Rijksmonument 
  • 11 Joods Oorlogsmonument. Ter nagedachtenis aan de gesneuvelde 36 Joodse Oorlogsslachtoffers die in Gulpen tijdens de bezetting woonden. 

Kunstroute

bewerken
Kunstroute van Gulpen
KBHFa VVV:hoek Looierstraat-Dorpsstraat (d'r Limburger)]]
HST Rosstraat (St.Petruskerk) en (Toeristenkerk-Sculptuur)
ABZrg Kiebeukel-Gemeentehuis (Blauw stoplicht-Timpaan en de Worsteling van Jacob)
HST Dorpsstraat-Kieuwegracht (Oorlogsmonument) en (Oude Kerk)
ABZrg Nieuwstraat
KRZ Rijksweg (Paard in brons)
HST Burg.Teheuxweg (Busstation)
ABZrg Pr.Ireneweg (Vroedmeesterpad met vissen)
ABZrg Schoolstraat-Aan het Veld (Kunstvoorwerp v/d verbouwing busstation)
HST Vijver-Kasteel-Neubourgermolen (De Ontmoeting)
BS2+lBS2+r Landsraderweg (Mosaqua-La Rocca-Roccoco)
BS2lBS2r
HST Molenweg
KRZ Rijksweg(Smeltkroes van de evolutie
ABZrf Marktstraat ( De Twee Stromen)
KBHFe Markt (VVV)
  • Kunstenaars:

Dick Roymans, Bert van Loo, Appie Drielsma, Jef Wishaupt, Rob Stultiens, Fons Bemelmans, Bert Reijnen, Dolf Wong, Arthur Sproncken en Dick van Wijk

  • Wandeling I 8,7 km, Start: Gulpen-Cartils-Wijlre-Beertsenhoven-Gulpen
  • Wandeling II 9,3 km, Start: Gulpen-Pesaken-Landsrade-Berghem-Gulpen
  • Te voet langs alle beelden, sculpturen en monumenten van de Kunstroute;
  • Neem de bus van Arriva Lijn 57 op het Busstation richting Maastricht, route loopt via Mechelen, Epen, Slenaken, Noorbeek, Mheer, St.Geertruid, Gronsveld naar Maastricht CS voor een adembenemend mooi landschap met tal van vakwerkhuizen en een prachtige uitzicht op het heuvelland en België.
  • Fietsroute Gulpenover een lengte van 66 km.
  • 1 Kaarsenfabriek (Familie Cobbenhagen), Prinses Ireneweg 24, 6271 JB Gulpen, ☏ +31 43 450 1507, fax: +31 43 450 3300. 
  • 2 Wijlre. Per eigen vervoer of per openbaar vervoer Lijn 55 en Lijn 56 van Arriva, of neem de Gulpenerweg van Gulpen naar Valkenburg a/d Geul (N595) na 3 km bij de Wielderdorpsstraat rechtsaf richting Ubachsberg, na 100 m, rechtsaf, u komt aan bij (Industrieweg) het station van Wijlre, vroeger (tot 1988) was hier nog openbaar vervoer mogelijk uitgevoerd door de NS, Lijn Maastricht-Aken wat later de Miljoenenlijn werd genoemd, nu doet het dienst als station voor de Zuid Limburgse Stoomtrein Maatschappij u kunt per Stoomtrein naar Eys, Simpelveld, Schin op Geul, Valkenburg en Kerkrade waar u ook kunt overstappen op de trein van Arriva. Er rijdt ook een schienenbus van de Deutsche Bahn van Wijlre naar Kerkrade en Valkenburg. 

Zwemmen

bewerken

Fietsen

bewerken
Elektrisch oplaadpunt
bewerken
  • Een oplaadpunt voor elektrische fietsen vindt u bij de Herberg de Zwarte Ruiter op de Oude Markt (Centrum).

Klimmen

bewerken
  • 4 La Rocca, Landsraderweg 13, 6172 NT Gulpen (naast Mosaqua Zwemparadijs), ☏ +31 43 450 4747, fax: +31 43 450 6002, . za-ma 09:30–18:00, di-vr 09:30–22:30. Sport & Adventure. 

Wandelen

bewerken

Jaarlijkse evenementen

bewerken

Voor meer evenementen raadpleeg deze link van de VVV Gulpen.

  • Kunstdagen Wittem - Jaarlijks in de maand September worden er de kunstdagen gehouden, plaatselijke kunstenaars laten hier hun talenten zien;
  • Poorten van Reijmerstok - jonge kunstenaars tonen hun kunst in een 3,6 km lange route in Reijmerstok, deze worden een keer in de 2 jaar op 2e Pinksterdag gehouden;
  • Hopfeesten- de hopfeesten worden jaarlijks in September georganiseerd door de Gulpener Bierbrouwerij op de landerijen van de Familie Wouters in Reijmerstok waar de hop ook wordt verbouwd.

Sportevenementen

bewerken
  • April - doorkomst Amstel Gold race (Gulperberg)
  • Juni - Nacht van Gulpen, wandeltocht over 70 km die jaarlijks in het derde weekend in Juni door het Zuid-Limburgse Heuvelland en de Belgische Voerstreek wordt gehouden in combinatie met de Neubourgtocht over 35 km;

Tijdens de gehele zomer zijn er tal van wielerevenementen die Gulpen als doorkomst aandoen, zoals Eneco-Tour, Olympia's ronde, Ronde van Limburg en MTB wedstrijden.

Op wandelgebied organiseert de plaatselijke wandelvereniging WSV de Veldlopers talloze wandeltochten zoals, de Korenwolf-wandeltocht, Kastelen-wandeltocht (35 km) en de Winter-wandeltocht

Elke donderdagmorgen van 08:00 tot 13:00 uur wordt ter hoogte van de Looierstraat (centrum) de weekmarkt gehouden. In 2013 is deze verkozen tot de beste kleine weekmarkt van Nederland!

  • Gulpener Bier
  • Gulpener Mosterd
  • Brand's Bier
  • Kaarsen
  • Harlekino, Passage 15, 6271 HA Gulpen (75 m v/h busstation), ☏ +31 43 4506250, fax: +31 43 4506251, . ma 11:00-18:00, di-vr 09:00-18:00, za 09:00-17:00. Webshop, wandel- en autokaarten, kranten, lectuur, wens- en ansichtkaarten, postzegels, souvenirs, hobby- en vrijetijdsartikelen. 
  • 1 Primera, Looierstraat 35-37, ☏ +31434501256. 09:00-17:00 uur. Tabaks-gemakszaak. 
Marktstraat met rivier de Gulp en cascade

Wahlwiller

bewerken

Reijmerstok

bewerken

Mechelen

bewerken

Uitgaan

bewerken

Overnachten

bewerken

Bed & Breakfast

bewerken


Reijmerstok

bewerken

Mechelen

bewerken

Mechelen

bewerken

Slenaken

bewerken

Campings

bewerken

Vanaf het station nog circa 2 km lopen. Bus: Lijn 54 (Valkenburg-Gulpen) stopt in Wijlre. Uitstappen halte Engeweg. Vanaf hier nog circa 1,5 km lopen.), ☏ +31 43 459 1607, . 

  • 28 De Gronselenput, Haasstad 3, 6321 PK Wijlré (Trein: vanaf NS Maastricht of NS Heerlen: Arriva stoptrein naar Schin op Geul.

Vanaf station nog circa 2 km lopen. Bus: Lijn 54 (Valkenburg-Gulpen) stopt in Wijlre. Uitstappen halte Engeweg. Vanaf hier nog circa 1,5 km lopen.), ☏ +31 43 4591645, . Camping open van 28-03 t/m 03-09-2020 

Appartementen en bungalows

bewerken

Veiligheid

bewerken
Let op!
Let op!

LET OP: Kijk uit wanneer u vlak langs de rand van heuvels loopt, fietst of rijdt.

  • Alarmnummer: 112
  • 9 Politie (Mergelland/Vaals), Randweg 5, 6291 DC Vaals (Lijn 43,50), ☏ 0900-8844. 

Gezondheid

bewerken
  • Huisartsencentrum (Dr.Hendrikx, Dr.Ruyters en Dr.Reinartz), Rijksweg 29, 6271 AC Gulpen, ☏ +31 43 6018190. Apotheek
  • 10 Academisch Ziekenhuis Maastricht (AZM), P. de Beyelaan 25, 6229 HX Maastricht (Randwyck, Lijn 1,4,5,8,10,57,66), ☏ +31 43 3876543. 
  • Night care - +31 45 5778844
  • DA Drogisterij, Rijksweg 51-53, Gulpen (bij het Busstation). ma-vr 08:30-18:00, za 08:30-17:00, zondag gesloten. Postkantoor en PIN Automaat ING Bank 
  • 11 AED (Automatische externe defibrillator), Rijksweg 19a (ter hoogte van de Gulpener bierbrouwerij (Brouwlokaal)). 
  • 12 AED (Automatische externe defibrillator), Passage 1 (Plus Supermarkt ingang Passage/Looiersplein). Alleen toegankelijk tijdens winkelopeningstijden 

Contact

bewerken
  • VVV Gulpen, Dorpsstraat 27, 6271 BG Gulpen (centrum), ☏ 0900 555 9798. 09:00-16:30. 


Dagelijks leven

bewerken

Gulpen ligt aan de Mergellandroute van de ANWB, een toeristische ronde door Zuid-Limburg over 110 km voor auto's en motoren, gemarkeerd met bruine borden.

  • Vaals - Vaalserberg, het hoogste punt van Nederland;
  • Margraten - Amerikaanse Begraafplaats ;
  • Valkenburg aan de Geul - grotten en Thermae 2000 ;
  • Maastricht - Hoofdstad en een gezellig terrasje nemen op het Vrijthof.
Dit is een gids-artikel. Het bevat een grote hoeveelheid aan goede, kwalitatieve informatie over relevante attracties, uitgaansgelegenheden en hotels. Duik erin en maak het een ster-artikel!
Dit artikel bevat informatie uit het artikel Gulpen-Wittem op Wikipedia. Bekijk de paginageschiedenis daar voor de lijst van auteurs.
Overgenomen van "https://nl.wikivoyage.org/w/index.php?title=Gulpen-Wittem&oldid=152575"