Rijden in China

Rijden in China

Dit artikel is een onderwerp.

De meeste toeristen vinden het Chinese verkeer al link genoeg zonder dat ze zelf achter het stuur kruipen. Meestal ben je dan ook beter af door een auto te huren met chauffeur, of anders een chauffeur te werk te stellen als je een auto koopt. Gezien de Chinese lonen moet dat niet veel kosten.

Rijbewijzen

Een Internationaal Rijbewijs ("IDP") is niet geldig in China; China heeft het bijbehorende verdrag immers niet ondertekend. Bijgevolg moet je een Chinees rijbewijs hebben om daar te gaan rondrijden. (Het rijbewijs zoals uitgegeven door Hong Kong, Macau of Taiwan is eveneens niet geldig).

Volgens de wet mogen buitenlanders die in China verblijven een rijbewijs hebben, en kan dat in principe door het IDP om te zetten naar een Chinees rijbewijs, al dan niet na een extra examen. Helaas blijkt dit in de praktijk een lastig proces te zijn, omwille van de volgende obstakels:

• Ten eerste is er het geautomatiseerd theoretisch examen; op honderd (meestal) meerkeuze vragen moet je 90% correcte antwoorden geven. Als dat niet lukt, krijg je gratis een tweede poging. In de grote steden is deze test in het Engels beschikbaar; daarbuiten moet alles in het Chinees, al mag je soms (maar niet altijd) een vertaler meebrengen.
• Meestal, maar niet altijd, mag je de rijtest overslaan als je al een rijbewijs hebt.
• Sommige buitenlanders verhalen dat enkele kleine cadeaus aan de plaatselijke autoriteiten, op aangeven van Chinese vrienden, de zaak aardig vooruit kan helpen. Anderen kregen van hun vrienden dan weer net te horen dat zo'n gebaar idioot en gevaarlijk is.

Op de meeste plaatsen is het wel ok om te leren rijden van iemand privé, op voorwaarde dat het een beetje fatsoenlijk gebeurt; dit wil zeggen, dat er toch iemand aanwezig is in de wagen met een rijbewijs, ook al is het dan niet de chauffeur.

In sommige steden is een elektrische scooter wettelijk hetzelfde als een fiets. De scooter moet dan wel geregistreerd worden, maar dus enkel als "fiets", wat goedkoper uitkomt en ook minder paperassen vereist. Bijgevolg heb je ook geen rijbewijs nodig om er op rond te tuffen. Andere steden zoals Guangzhou verbieden dan weer elektrische (brom)fietsen; je mag er niet overal mee in de weer, bv. niet in de drukke hoofdstraten.

Wetgeving

Op het vasteland rijdt men rechts. In aangrenzende landen zoals Hong Kong, Macau, India, Nepal en Pakistan rijdt men links.

De officiële wegcode in de Volksrepubliek China is de zogenaamde Road Traffic Safety Law of the People's Republic of China (中华人民共和国道路交通安全法). Ze is van toepassing op alle voertuigen, met uitzondering van militaire en regerings-voertuigen. Bijgevolg, een dergelijk voertuig met witte (soms blauwe) nummerplaat, hoeft zich niet aan de regels te houden, en kan dus zonder problemen een rood licht negeren, of in de verkeerde richting rijden.

Er is ook nog een aanvullende verkeerswet op deze Road Traffic Safety Law (中华人民共和国道路交通安全法实施条例), waarin enkele van de vagere regels uit de hoofdwet worden gepreciseerd.

Het gebeurt meer en meer dat de Chinese politie een Internationaal Rijbewijs, of vertaalde rijbewijzen die er op lijken, toch erkent. Hun hoofdbekommernis is of de chauffeur fatsoenlijk blijkt te kunnen rijden of niet, en of hij de veiligheid van zichzelf en anderen niet in gevaar brengt. Zoals hierboven opgemerkt is dit evenwel geen officieel erkend document, dus is het toch een vrij groot risico om op deze "goodwill" van de agent te vertrouwen; rijden zonder Chinees rijbewijs kan immers tot 14 dagen cel opleveren. In Shenzhen bijvoorbeeld wordt hier bijzonder op gelet, en worden buitenlanders geviseerd, zeker aan de SEZ checkpoints.

Als een ongeval slechts kleine blikschade oplevert rijdt men meestal gewoon verder. Wanneer je stopt, ga je best gewoon braafjes akkoord met wat dan ook, en rij je daarna rustig door. Typisch geeft de chauffeur die in de fout gaat een 100RMB aan de andere chauffeur, en is de kous daar mee af. Als je toch in discussie wil gaan, let je er best op dat de auto's blijven staan waar ze zijn tot de politie ter plaatse is; zij controleren dan de papieren en rijbewijzen, en nemen een foto van de situatie. Als er gekwetsten zijn, is het zoals steeds aangewezen om te stoppen en assistentie aan te bieden.

Kijk uit voor grote buitenlandse luxe wagens. Vaak zijn deze eigendom van misdaadfiguren, of anders onvolwassen familieleden van hoge partij-piefen of andere personen met enige macht. Deze chauffeurs wanen zich wel eens boven de wet, wat in het nog steeds erg corrupte China helaas ook wel vaak het geval is.

Als je vermoedt dat de politie daadwerkelijk wordt omgekocht, wat dus niet onmogelijk is, wijs hen dan op het bestaan van het "Ministry of Supervision" (dat met de botte bijl op corruptie inhakt), het Olympisch Comité, en de toeristische ombudsdienst ("Tourist Complaint Board"). Dit heeft meestal een neutraliserend effect. Op zich is de politie evenwel zeer behulpzaam, met het nodige begrip voor buitenlanders.

Snelheidsbeperkingen

Er gelden de volgende snelheidsbeperkingen:

• 30 km/u op wegen in de stadskern, indien slechts 1 rijbaan per rijrichting, 40 km/h op de "China National Highways";
• 70 km/u op diezelfde wegen indien het om een hoofdweg gaat met middenberm of dubbele gele lijn, 80 km/h indien op de "Highway";
• 100 km/u op snelwegen in de stad;
• 120 km/u op snelwegen.

Bij controles neemt men een marge van zo'n 10 kilometer per uur, op snelwegen zelfs 20 km/u. Vanaf 15 km/u te snel heb je echter wel al een vrij hoge kans geflitst te worden. Flitskastjes en radar-controles worden aangegeven met "雷达测速区" (zone met radar snelheidscontrole) of "超速摄像" (snelheidscamera).

Te snel rijden komt je op de volgende boetes te staan:

• tot 200RMB indien meer dan 10 km/u te snel, maar wel nog onder 150% van de maximum snelheid. Voorbeeld: honderd rijden waar je slechts tachtig mag.
• tot 2.000RMB en mogelijk inhouden van rijbewijs als je meer dan 50% te snel rijdt. Voorbeeld: 190 per uur halen op een snelweg van 120.

Snelheidsduivels in het Chinees heten biao che (飙车).

Staat van de weg

Info

De staat waarin de weg zich bevindt, en de mate waarin hij onderhouden wordt, varieert sterk van gebied tot gebied. OPGELET met de wagen en de fiets: het komt geregeld voor dat een grote scheur of een afwezig riooldeksel voor gevaar zorgt op een voor de rest splinternieuwe of goed onderhouden weg.

Als je de hoofdwegen verlaat zul je zowel de techniek als het voertuig nodig hebben voor off-road rijden.

In de steden

In de grotere steden is er dikwijls een verkeersopstopping, ook op de nochtans veelvuldige ringwegen (behalve de rustiger buitenring, met wat geluk). Beijing geldt als klassiek rampgebied op dit vlak, ondanks maar liefst vijf ringen en negen alles doorkruisende expres-wegen. Shanghai doet het relatief gezien iets beter, dankzij verhoogde expres-wegen die over de normale routes heen gaan, dan wel eronder door met een tunnelsysteem.

Deze verkeersdrukte is ingewikkelder dan wat wij in het Westen gewend zijn. Massa's fietsen gooien zich overal tussendoor, en in sommige streken komen daar nog een pak bromfietsen bovenop. In de kleinere steden kan dan weer een tractor of ossenkar je pad kruisen.

China National Highways

Het district Beijing is het enige waar je op deze Highways kan zonder tolgeld te betalen. Overal elders is dat niet het geval op nationaal niveau, en soms komt daar nog een tolgeld op provinciaal niveau bij.

Nationale wegen van het type G nodigen uit tot ontspannen rijden. De maximum snelheid is tachtig, maar door de lage kans op snelheidscontroles is de doorsnee snelheid eerder honderd km/u.

Provinciale wegen van het type S vergen iets meer aandacht; in tegenstelling tot de G-wegen is er dikwijls geen middenberm of zelfs afscheiding, soms is er ook maar 1 baan per rijrichting.

Gewest "snelwegen" van het type X tenslotte bieden de meeste uitdaging, al zijn ze daarom nog geen ramp. Lastiger zijn de wegen naar kleinere gehuchten, waarvan sommige een gebied doorkruisen dat officieel afgesloten is voor buitenlands bezoek.

Expres-wegen

Expres-wegen en -routes in China zijn een geschenk uit de hemel: verkeersborden met Engels en Chinees, voorzieningen voor noodgevallen en onderhoud, voldoende tankstations, op tijd en stond een afrit, een hoge maximum snelheid, en relatief gesproken weinig verkeersellende.

De Engelstalige borden spreken over "expressways" voor zowel de wegen als routes, maar het Chinees maakt wel degelijk een onderscheid: "Expressroutes" heten daar 快速公路, terwijl "expressways" gemarkeerd staan als 高速公路. De bedoeling is dat de routes plaatselijke steden verbinden, en de wegen de centra op nationaal vlak.

Op de expres-routes moet je trager rijden dan op de expres-wegen. In Beijing is het hier en daar dan weer net omgekeerd; de Jingjintang Expressway en de Jingha Expressway beperken de snelheid tot 90 km/h.

Gevaren

Relatief rustig verkeer heeft lak aan fietspaden.

Zoals hierboven al indirect aangegeven, is het Chinese verkeer niet zonder gevaar voor zowel chauffeurs, fietsers als voetgangers. Verkeersongevallen zijn courant en dikwijls dodelijk.

Om het WHO te citeren "In China, traffic accidents are the leading cause of death for people between 15 and 45." Volgens statistieken van de Chinese overheid sterven jaarlijks honderdduizend mensen in een verkeersongeval, dubbel zoveel als bv. de VS, hoewel de VS vier maal zoveel auto's telt , . Het WHO meent dat dit cijfer dan nog veel te laag is, en schat eerder een 250.000 dodelijke slachtoffers per jaar .

Een eerste indruk is dan ook dat het verkeer in China klaarblijkelijk geen verkeersregels kent, of dat ze in elk geval straal worden genegeerd door burgers en politie. Uiteraard zijn er wel degelijk regels, die er in elk geval tot leiden dat over het algemeen niemand elkaar aanrijdt. Het punt is dat de regels erg anders zijn dan (Westerse en andere) reizigers verwachten. In Westerse ogen is de Chinese rijstijl zeer onaangepast, om niet te zeggen krankzinnig en suïcidaal.

Ga er nooit van uit dat een Chinese chauffeur enige verkeersregels volgt die je dacht te kennen.

Als buitenlander kun je niet anders dan je hieraan aan te passen, of, minder risicovol, om een taxi te nemen of een chauffeur te huren. Het is nu niet meteen nodig om je met een authentieke Chinese rijstijl in het verkeer te gooien, maar je moet ook niet schrikken als iedereen om je heen dat wel doet. Het heeft dan ook geen enkel nut om boos te worden als iemand je de pas afsnijdt, door een rood licht rijdt, of tegen de richting in aankomt. Je geeft maar beter voorrang, en laat verder gewoon begaan.

Elke wagen/chauffeur heeft een zekere "lichaamstaal" waaraan je kan merken wat ze van plan zijn. De cruciale kunst is om deze signalen te leren lezen en te anticiperen. Als je bv. ziet dat een taxi op een andere rijbaan een stilstaand voertuig of ander obstakel nadert, kan je er donder op zeggen dat deze taxi zonder de minste waarschuwing ineens voor jouw wielen zal verschijnen. Op zich is dit vrij standaard defensief rijden door te kijken en vooruit te denken; alleen moet je op dit vlak in China een tandje bijsteken, en dan nog is het onmogelijk om alles in de gaten te houden.

Samengevat gelden in China twee verkeersregels: rij nergens tegen, en let op dat niemand tegen jou rijdt.

Dit gezegd zijnde is het een kwestie van wennen en aanpassen; er zijn voldoende buitenlanders die in China rondrijden met enig zelfvertrouwen en zelfs gemak.

Voorrang

Het voorrang-van-rechts systeem houdt ook al niet echt goed stand in China. In de praktijk is het eerder "Wie eerst Komt...", wat wil zeggen, elk voertuig dat net een fractie verder staat dan de rest, of dat net een klein gaatje vindt om in te schuiven, heeft de facto voorrang. Bijgevolg:

Invoegen- Als een voertuig vertrekt vanaf een kruispunt, zijstraat, steegje of parkeerplaats, gooien ze zich in het verkeer zonder voorrang te geven aan aanstormende auto's (en dikwijls schijnbaar zonder er zelfs maar naar om te kijken). Zodus, als de invoegende chauffeur een opening ziet, gooit hij zich er in, en het aankomend verkeer wordt geacht zich aan te passen en dit "invoegen" te laten gebeuren.

Van baan veranderen- Van rijbaan veranderen en afslaan wordt weliswaar correct aangegeven met de richtingaanwijzers (meestal dan toch), maar eenmaal de intentie duidelijk gemaakt, geldt opnieuw het invoeg-systeem van hierboven. Verkeer dat al aanwezig is moet maar plaats maken; doe je dit niet, zodat je lichten in de zijkant van zo iemand deuken, dan ben jij degene die scheef wordt bekeken omdat je geen "voorrang" gaf.

Links afslaan- Wanneer aan een kruispunt het licht van rood op groen springt, zie je meestal dat de wagens die naar links willen, zich snel over het kruispunt gooien voordat het verkeer uit de overstaande richting, dat rechtdoor moet, deze route blokkeert. Het veiligste is alweer om te laten gebeuren en even af te wachten. Vaak geven verkeerslichten een extra "oranje voor groen" tussen-signaal om dit patroon te helpen. Dit oranje licht functioneert dus als een soort "Links" groene pijl, en de facto geldt de overgang rood op groen dus ook als zo'n groene pijl links. Bijgevolg is het de bedoeling dat je zelf ook deze stijl hanteert als je links moet. Je kan daarbij het voertuig voor je gebruiken als schild; de auto's achter je gebruiken jouw wagen dan weer als schild, waarbij ze dikwijls langszij komen om hun bocht af te werken zonder verder op je letten. Kortom, opnieuw geldt "Wie eerst Komt...", en een "nieuw" groen licht is in feite een groene pijl Links.

Zonder lichten wordt een afslag naar links helemaal een cowboy verhaal. Iemand die links af wil zal doorgaans niet netjes wachten tot er een pauze valt in het aankomend verkeer, en de kust veilig is. Elke opening is voldoende om te vertrekken, waarbij "voldoende" nogal afhangt van het vehikel waar de chauffeur mee rijdt; grotere wagens of aftandse bakken nemen meer risico's. Defensief rijden en vertragen als je zoiets ziet klaarstaan is eigenlijk geen goed idee, want dit wordt geïnterpreteerd als voorrang geven, waardoor de ander meteen vooruit schiet. Het advies voor aankomende chauffeurs is dan ook om vooral goed door te blijven rijden, maar intussen wel paraat te zijn om op de rem te gaan staan of een nood manoeuvre uit te voeren als de ander toch zijn kans waagt.

Voetgangers en auto's werken ook niet zo goed samen. De talrijke voetgangers, fietsen en bromfietsen zijn zich ofwel niet bewust van het verkeer, of negeren het willens nillens; desondanks hebben ze automatisch voorrang als zich een ongeval voordoet, het principe van de Zwakke Weggebruiker dus. Als een voertuig een fietser of voetganger raakt, is de chauffeur automatisch in fout. Desondanks gebruiken chauffeurs hun snelheid en beschermde omgeving om zich een weg doorheen voetgangers te toeteren, bv. aan nochtans erg drukke oversteekplaatsen. Voetgangers verwachten dit intussen zo'n beetje en raken dan ook in de war als een hoffelijke chauffeur plots zou stoppen om hen door te laten. Ook de zebrapaden gelden niet als bijzondere "bescherming" voor voetgangers, al zal de chauffeur die daar een voetganger raakt niet z'n beste dag beleven.

Samengevat lijkt het wel alsof de alles overheersende regel is: Wat er ook gebeurt, blijf in beweging. Snij anderen de pas af, gooi je voor aankomend verkeer, rij op de pechstrook, rij op het fietspad, ga een stukje spookrijden, klinkt allemaal prima zolang je maar in beweging blijft, ongeveer de juiste kant op gaat, en geen ongeval veroorzaakt.

Roodrijders

Het is een normale zaak voor Chinese chauffeurs om een rood licht te negeren als er geen verkeer is dat dat onmogelijk maakt. Een voetganger telt in deze niet als "verkeer"; even toeteren om ze weg te jagen en dan ga je er gewoon omheen. Het is zelfs niet helemaal ongebruikelijk om door een rood licht te rijden ondanks ander verkeer.

Een gepensioneerde leerkracht in Lanzhou werd een soort internet held in China toen hij in 2009 campagne voerde om een naburig kruispunt veiliger te maken. Zijn manier van campagne voeren bestond erin om bakstenen te gooien naar auto's die een rood licht negeerden; de teller stond al op 30 stuks toen de politie opdaagde .

Hoezo eenrichtingsverkeer?

Eenrichtingsborden worden regelmatig genegeerd door fietsers en bromfietsers, en soms ook door auto's. Op highways met een middenberm is het de normaalste zaak van de wereld om op de pechstrook een trosje voetgangers, fietsers en bromfietsers de verkeerde kant op te zien gaan; de harde kern wandelt of fietst zelfs gewoon langs de middenberm. Ook aan een rond punt lijkt de juiste rijrichting sommigen een geweldige omweg, dus dan gaan ze maar gewoon linksop. Ook wegmarkeringen doen weinig ter zake; taxi's bijvoorbeeld gaan dikwijls rechtdoor van op een baan die dient om links af te slaan; zo geraken ze immers in geen tijd voorbij een hoop auto's.

Een ander voorbeeld betreft het "binnenwegje" dat je soms vindt aan een rond punt, zodat chauffeurs die bv. van het westen komen, meteen naar het zuiden (rechts) kunnen afslaan zonder het rond punt op en meteen weer af te rijden. In China krijg je dan het effect dat chauffeurs die uit het zuiden komen en links naar het westen willen, ook dat binnenwegje nemen in plaats van 270 graden om dat rond punt heen te gaan.

In meerdere Chinese steden is er een breed fietspad dat met hekjes is afgeschermd van de autoweg. Op zo'n pad wordt er eveneens in twee richtingen gereden door fietsen, bromfietsen, en af en toe ook een auto, vrachtwagen of voetganger. Auto's gebruiken dit pad alsof er niks aan de hand is wanneer er op de weg zelf een file staat; de rechtmatige gebruikers, de fietsers, worden opzij gejaagd met het nodige getoeter.

Meer nog, zelfs op een voetpad krijg je trafiek uit beide richtingen van fietsen, bromfietsen, en zelfs een auto op weg van of naar een parkeerplaats. Ook op het voetpad wordt getoeterd om voetgangers aan de kant te krijgen.

Lichten aan!

Chauffeurs van vrachtwagens en bestelwagens doen vaak de moeite niet om 's nachts hun lichten te gebruiken. Doe dit wel: gebruik je verlichting, beter nog, activeer gewoon alles wat je hebt zolang er geen ander voertuig nadert. Doe dit wel enkel 's nachts; als je overdag wordt gezien met ingeschakelde verlichting, kan de politie je beboeten.

Als de Chinese chauffeurs dan hun (sterke) lichten aan hebben staan, vergeten ze vaak om ze wat te dimmen voor het tegemoetkomend verkeer. 's Nachts op de snelwegen rijden is dan ook niet erg aangenaam, ronduit gevaarlijk. Probeer dit te vermijden.

Een van de redenen waarom de lichten steevast op volle sterkte branden, is ook dat voetgangers vaak midden op de weg rondwandelen, met hun rug naar het verkeer en in donkere kledij. Op het platteland kan het zelfs gebeuren dat mensen op straat liggen te slapen.

Fietsen hebben meestal geen lichten en al even zelden reflectoren. Bromfietsen rijden rond zonder lichten. Bovendien rijden ze ook 's nachts evengoed langs de verkeerde kant van de weg.

Nog meer curiosa

Een taxi passeert een eigenaardig verkeersbord.

Rechts inhalen is illegaal, zoals op de meeste plaatsen, maar daarom niet minder courant. Dit komt onder meer door trage chauffeurs die voorttuffen op de centrale rijbaan. Als je zelf achter zo iemand vastzit en je wil rechts inhalen, kijk dan uit voor passanten gaande van bromfietsen tot paard-en-kar.

Van chauffeurs op publieke (en vaak private) bussen zou je verwachten dat ze uit professionaliteit enige voorzichtigheid aan de dag leggen ter wille van hun passagiers. Niks is minder waar; dikwijls horen deze lui bij de meest agressieve exemplaren van Chinese rijkunst. Vooral buiten de steden rijdt men routineus door een rood licht, negeert men richtingaanwijzers, gaat men spookrijden om langs stilstaand of vertraagd verkeer te geraken, en profiteert men van het recht van de sterkste om de bus ergens ongevraagd in te voegen. Ook hier weer: als de voorkant van een wagen een zij- of achterkant van een ander voertuig raakt, is de vooraan gedeukte wagen automatisch in fout, ongeacht wat voor gekkenwerk aan het ongeval voorafging.

Nieuwe chauffeurs

Gezien de bovenstaande rijstijl, kan je al raden wat het effect is in combinatie met iemand die nog moet leren rijden. Het label 实习 waarschuwt voor een rijstijl die nog een trapje lager staat, gaande van 'net aanvaardbaar' tot 'deplorabel'. Je blijft er maar beter uit de buurt—ze zijn al even hard hun kluts kwijt door het verkeer als jij!

Motorfietsen

Motorrijders genieten in China van een gunstig klimaat en zijn dan ook talrijk. Zoals intussen al wel duidelijk is het verkeer echter niet te onderschatten en dat geldt evenzeer voor de Chinese bureaucratie. Het kan immers enige moeite kosten om het gepaste rijbewijs, een verzekering en de nodige toestemmingen te krijgen om op je eigen motorfiets te mogen rondrijden. Desondanks hebben meerdere buitenlanders dit voor mekaar gekregen, en is het dus niet bij voorbaat uitgesloten om dit als toerist te proberen.

Wel gelden er enkele beperkingen. Motorfietsen mogen dikwijls niet op de snelwegen, en in sommige steden ook al niet in de binnenstad, in een poging om wat te doen aan de verkeersdrukte. De binnenstad is bijvoorbeeld verboden in Guangzhou, Dongguan, Shenzhen, Zhuhai en Hangzhou, plus sommige stukken van Beijing en Shanghai. Toch je kans wagen komt je op een boete te staan en mogelijk een inbeslagname van het voertuig. Het is ook uitkijken met de draagwijdte van je papieren; een motorfiets die geregistreerd staat in een buitenstad mag in sommige streken een naburige stad niet in.

Pakweg 70% van de Chinese motorfietsen zijn een 125 cc, en de rest is typisch een 50, 90 of 150 cc. Varianten zijn de scooters en motorfiets-met-laadklep constructies op drie wielen, eveneens typisch met 125 cc motor. In sommige steden deelt men simpelweg geen rijbewijzen uit voor motoren boven 250 cc. Een 125 cc Suzuki zonder franjes kan je krijgen voor een ¥4000 (zo'n 410 euro). Een hipper model met raket dan wel off-road allures komt uiteraard iets duurder uit; een Chinees merk is dan weer iets goedkoper. De beste zaak kan je wellicht doen door op zoek te gaan naar een Chinees merk dat z'n chassis wel zelf bouwt, maar dat de motor bestelt bij Suzuki of Honda. De laagste impact op je budget is een tot "motor" omgebouwde fiets, een constructie die je waarschijnlijk ook enkel hier vindt.

Als je een geïmporteerde Japanse moto zoekt neem je best een kijkje aan de rand van de grotere steden; garages die herstellingen uitvoeren hebben nog wel eens een oudere XR of CBR staan. Een nog fatsoenlijke, tien jaar oude CBR400 bijvoorbeeld komt op een ¥4000. De Honda XR250 komt ook vrij vaak voor maar is al iets duurder, zo'n ¥10,000 voor een vijf tot acht jaar oud exemplaar. Denk er wel aan dat de wet niet echt duidelijk is rond deze voertuigen; mogelijk neemt de politie je moto in beslag (al is het dan weer vrij gebruikelijk in China om de politie gewoon straal te negeren). In 2006 zijn enkele buitenlanders in Shanghai gearresteerd en vervolgens het land uitgezet wegens "rijden zonder rijbewijs"

Een geïmporteerde motorfiets haalt vaak ook de normen niet om gehomologeerd te worden, ook al is het een BMW of Honda. Anderzijds kunnen zelfs de "big bikes" in sommige Chinese steden toch gewoon keurig geregistreerd worden. Het veiligste is om de verkopers te vragen wat wel en niet mag, en wat je er voor moet doen.

De merken Jialing and Zhongzhen hebben sinds kort een 600 cc motorfiets op de markt gebracht, voor een prijs vanaf 35.000 RMB, registratie inbegrepen.

De Chinezen toeren meestal rond zonder helm, of zonder de helm onder de kin vast te maken. Met twee op een fiets of met drie op een bromfiets/moto is standaard, met uitschieters van drie op een fiets en tot vijf man op een motorfiets. Passagiers zitten desnoods zijwaarts. Ook voor een kubieke meter bagage achterop draait men z'n hand niet om, en al evenmin voor nog veel grotere pakketten dan dat.

Zijspan

In China vind je een markante motorfiets van het merk Chang Jiang . In 1938 ontwierp BMW een 750 cc zijspan constructie van het zogenaamde flat twin side-valve type, dit op vraag van het Duitse leger. Na de oorlog werd de fabriek integraal naar de Oeral verplaatst door de russen, waar het design werd uitgebouwd tot de Dnieper en Volga motoren. China verkreeg of kocht vervolgens het materiaal van de Russen, met als resultaat Chang Jiang. De moderne versie heeft een elektrische starter en enkele andere technische verbeteringen gekend als "type OHV". Een performant monster kan je het ding niet noemen; zelfs de nieuwste OHV haalt nauwelijks 32 pk. Dankzij hun roots in militair gebruik zijn ze evenwel bijzonder stevig gebouwd. Nieuw betaal je zo'n 20.000 yuan. Het zijspan is zowel bij aankoop als tijdens gebruik steevast aanwezig; het is goed mogelijk dat je geen licentie kan krijgen voor het ding als het zijspan ontbreekt.

Er rijden massa's oudere Chang Jiangs rond, en als je er eentje aanschaft uit vervlogen tijden kan het officieel een "antiek" voertuig zijn. Daardoor kan je er misschien zonder problemen mee terug je thuisland in. Meestal gelden er immers restricties op het vlak van veiligheid en vervuiling waardoor je niet zomaar om het even wat naar huis mag brengen, maar voor "antiek" maakt men dan een uitzondering. Dit is natuurlijk weer een gevaarlijk gokje om te wagen; met wat pech verlies je de motorfiets aan de douane. Zaak dus om je goed te informeren over wat wel en niet mag in je land alvorens dergelijke niet-triviale stukken te gaan verkassen.

Een voorbeeld van een exporteur is Sidecar Solutions in Beijing. Ze verhuren ook, organiseren tochten, en helpen bij het verkrijgen van een Chinees rijbewijs. Een gelijkaardige Chiang Jiang specialist in Beijing is Gerald . In Shanghai bevindt zich Wild Wolf Sidecar en een vereniging voor liefhebbers waaronder Chiang Jiang fanaten. Deze verkopers (her)assembleren hun eigen machines en deze komen duurder uit dan een splinternieuw exemplaar recht uit de fabriek; de reden is dat er op die manier een betere kwaliteitscontrole gebeurt, naar men zegt.

De echte fanaat heeft zijn avontuur op maat gesneden: met de Chang Jiang van China naar Europa rijden langs de zogenaamde "Zijderoutes". Indien nodig kan je onderweg aan de motor laten werken door Russen die bekend zijn met de Dneiper en Volga; sommige wisselstukken zijn in beide identiek.

Rondrit met de motor

Er bestaan uitgestippelde routes voor de motorfiets in diverse streken, vaak met verhuur van een Chang Jiang in de prijs inbegrepen.

• HC Travel opereert vanuit Engeland en biedt Chang Jiang tochten naar de Chinese Muur, Tibet en Mongolië;
• Dragon Bike Tours is Chinees en focust op de zijde route (Silk Road);
• Asia Bike Tours werkt vanuit Indië en heeft een traject naar Tibet met Enfields;

In Yinchuan vindt jaarlijks het Motorcycle Tourist Festival plaats eind juni.

Elektrische scooters

Elektrische scooters zijn goedkoper dan motorfietsen (¥1.500 voor een eenvoudig model tot ¥3.500 met alles erop en eraan) en navenant populair. Je geraakt er minder ver mee dan met een motorfiets, en het duurt ook langer, maar een scooter is dan weer stiller, properder, lichter, en makkelijker in onderhoud. De scooter heeft een of meerdere batterijen die je meestal kan vervangen, en je kan ze gewoon opladen aan een reguliere stekker. Zoals hierboven al beschreven is in sommige steden een scooter equivalent aan een fiets voor de wet, dus heb je er geen rijbewijs voor nodig en mag je het fietspad en voetpad gebruiken om ander verkeer te passeren. Anderzijds heb je steden waar scooters net als bromfietsen niet toegelaten zijn. De officiële reden is het voorkomen van gemotoriseerde diefstal van handtassen en dergelijke, al wordt ook beweerd dat men gewoon meer ruimte wil creëren voor auto's en taxi's.

De scooter is zelf ook een populair doelwit bij dieven, dus maak bij voorkeur beide wielen ergens aan vast met een fatsoenlijk slot. Ook de batterijen willen wel eens verdwijnen, dus ofwel maak je die ook vast aan de scooter met het ingebouwde systeem, of je haalt ze er uit en neemt ze gewoon mee binnen. Verblijfplaatsen die toelaten dat je de scooter binnen parkeert zijn ideaal.

Een tweedehands scooter kopen doe je tegenwoordig makkelijkst via internet. Een Chinese vriend met enig verstand van zaken kan je normaal in geen tijd naar een goede website voor een bepaalde stad of streek verwijzen. Let zelf ook een beetje op wat er exact in de aanbieding is; vooral de batterij gaat ook bij scooters niet zo lang mee. Dikwijls wordt een nieuwe batterij aangeboden samen met de scooter.