Nederland: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
groot is relatief, maar Amsterdam en Rotterdam zijn absoluut wereldsteden!
k algemene fixes using AWB
Regel 1:
{{pagebanner|Panorama -Kinderdijk 1 banner.jpg|caption=Nederland is bekend om zijn molens en zijn weilanden.|ster=nee}}
{{quickbar
|image=[[ImageBestand:KeizersgrachtReguliersgrachtAmsterdam.jpg|noframe|250px]]
|location=[[ImageBestand:LocationNetherlands.png|noframe|250px]]
|flag=[[ImageBestand:Flag of the Netherlands.svg|100px]]
|capital=[[Amsterdam]]
|government=Constitutionele monarchie, met parlementaire democratie
Regel 20:
Na de Tachtigjarige Oorlog, waarin Nederland onafhankelijk werd van Spanje, werd Nederland in de zeventiende eeuw een van de machtigste landen van de wereld. Deze Gouden Eeuw en de daarop volgende periode heeft een groot cultureel erfgoed achtergelaten. Hiertoe behoren ook enkele monumenten en/of monumentale landschappen samenhangend met de thema's inpoldering en/of waterbeheer. Nu staat Nederland bekend om het internationale karakter, relatief veel tolerantie/vrijzinnigheid en nog steeds om waterbouwkundige kunstwerken zoals de Afsluitdijk en de Deltawerken.
<gallery>
FileBestand:De Zoeker LCD.jpg|Molen
FileBestand:RokinAmsterdamTheNetherlands.jpg|Amsterdamse geveltjes
FileBestand:Holland Batavia at shipyard.jpg|Batavia
FileBestand:Holland tulips.jpg|Tulpenvelden
</gallery>
==Regio's==
Regel 85:
 
==Info==
[[FileBestand:Hoofdplaat Scheldedijk R01.jpg|thumb|300px|Nederland is bekend om zijn waterschapsmonumenten, zoals molens en ook dijken.]]
===Geschiedenis===
<!-- Alsjeblieft, niet meer dan twee alinea's -->
Regel 101:
====Realistische en figuratieve schilderkunst====
[[Bestand:Groninger museum2.jpg|thumb|200px|Groninger museum]]
[[FileBestand:GemeentemuseumDenHaag.jpg|thumb|200px|Gemeentemuseum DenHaag]]
Nederland heeft een lange traditie van hoogwaardige realistische en figuratieve kunst die terug gaat naar het begin van de ''Noordelijke Renaissance'' (1400 - 1600) tot ongeveer 1670; waarna er een rustige periode aanbrak in de Nederlandse kunst die zich tot in de eerste helft van de 19de eeuw doorzetten. De latere periode periode vanaf 1860 word gekenmerkt door de vernieuwingen in de realistische schilderkunst, bekende internationale schilders en impressionistische invloeden van de ''Haagse school'' (1860 - 1900) en na 1900 door het ''magisch realisme'' (1920 - ) en door de moderne schilderstijl het ''onafhankelijk realisme'' (1945 - ) waarbinnen een regionele schilderstijl schuil gaat; het ''noordelijk realisme'' (1980 - ).
 
Regel 127:
 
===Klimaat===
[[FileBestand:Aerial zandvoort2.jpg|thumb|Zandvoort in de zomer]]
Nederland heeft een zeeklimaat en ligt in de gematigde klimaatzone (Cfb). Kenmerkend voor dit klimaattype zijn relatief zachte winters, vrij koele zomers en het hele jaar door regelmatig neerslag. Omdat het weer echter onregelmatig verloopt, zijn de maand- en seizoenswaarden in de tabellen slechts gemiddelden die in de praktijk meestal niet uitkomen.
 
De lente begint vaak nog fris, al zijn ook dan al warme dagen mogelijk. De maximumtemperatuur loopt op van 8&nbsp;°C begin maart tot 19&nbsp;°C eind mei. April is gemiddeld de droogste maand van het jaar, maar houd altijd rekening met buitjes. Ook zijn de verschillen in de maanden groot. In april en mei zijn wel eens vorst en sneeuw waargenomen, maar ook hitte en droogte kunnen heersen, met volle stranden.
 
De zomer is vaak wisselvalliger, maar ook beduidend warmer. Gemiddeld zijn de tweede helft van juli en de eerste helft van augustus het allerwarmst. Hoewel de warmte meestal de kou weg kan houden, met name in het zuiden, met tropische hittegolven van 30-35&nbsp;°C, kan de zomer soms ook overheerst worden door stortbuien en relatief lage temperaturen van 15-20&nbsp;°C. Meestal heerst er een aangenamere temperatuur van 22-23&nbsp;°C.
 
De herfst is vaak het regenachtigste seizoen, met over het algemeen steeds lager wordende temperaturen, die echter flink kunnen schommelen. Bomen vallen meestal eind oktober uit, maar ook deze maand kan vier van de seizoenen bevatten, want zowel sneeuw als zomerse hitte zijn in oktober waargenomen. De maximumtemperatuur daalt van ca. 20&nbsp;°C begin september tot 7&nbsp;°C eind november.
 
Ook de winter in Nederland is erg wisselvallig. Het ene jaar kan sneeuwrijk zijn met ijs waarop geschaatst kan worden en vrij droog. Andere winters kennen nauwelijks sneeuw of ijs, deze winters zijn zachter en dan vaak ook veel natter. De temperatuur varieert tussen de 3&nbsp;°C en -20&nbsp;°C in strenge winters en 3-15&nbsp;°C in zachte winters. Soms zijn er ook verschillende periodes, eerst een tijdlang zacht weer en dan enkele weken veel lagere temperaturen.
 
Klimaat in De Bilt (nabij Utrecht) Bron:[http://www.klimaatatlas.nl]
Regel 169:
 
===Feestdagen===
[[FileBestand:DirkvdM koninginnedag 3.jpg|thumb|Koninginnedag in Amsterdam, 2007]]
[[Bestand:Herdenking Waalsdorpervlakte 2009.JPG|thumb|Dodenherdenking op de '''Waalsdorpervlakte''']]
[[Bestand:Sintenpiet.jpg|thumb|Sinterklaas en zijn knecht Zwarte Piet]]
Regel 209:
 
===Per vliegtuig===
[[FileBestand:Schiphol signposting.jpg|thumb|bewegwijzering Schiphol]]
Er zijn verschillende (internationale) luchthavens aanwezig, waarvan [[Schiphol]] (oftewel Amsterdam Airport) veruit de grootste is met dagelijks honderden vluchten naar alle werelddelen. Daarnaast hebben ook de luchthavens van [[Rotterdam]] (Rotterdam The Hague Airport), [[Eindhoven]] ([[Eindhoven Airport]]), [[Maastricht]] (Maastricht-Aachen Airport) en Groningen (Groningen Airport Eelde) verscheidene internationale bestemmingen. Daarnaast kun je voor het oosten van Nederland ook gebruik maken van de luchthavens Weeze/Niederrhein (tussen [[Nijmegen]] en [[Venlo]] op de Nederlands-Duitse grens) en Münster/Osnabrück ca 40&nbsp;km vanaf [[Hengelo]] en [[Enschede]].
 
===Per trein===
[[FileBestand:Thalys.jpg|thumb|Thalys]]
Er zijn enkele goede internationale treinverbindingen met Nederland:
* Breda, Rotterdam, Schiphol en Amsterdam zijn vanuit '''Parijs''', '''Brussel''' en '''Antwerpen''' snel en comfortabel bereikbaar met hogesnelheidstrein de '''Thalys'''. Komend met hogesnelheidstrein '''Eurostar''' vanuit '''Londen''', kan men in Brussel direct op de Thalys overstappen. (Sinds eind 2012 zou de '''Fyra''' een opvolger van de intercity tussen Brussel en Amsterdam moeten zijn. Helaas is deze Fyra-verbinding door de vele storingen medio januari 2013 opgeheven. Half 2013 is de stand van zaken dat er per dag enkele rechtstreekse IC-verbindingen zijn tussen Brussel, Antwerpen en de Randstad.)
Regel 263:
 
===Per boot===
[[FileBestand:Europoort Netherlands.JPG|thumb|Europoort, gezien vanaf ferryboot naar Hull]]
*[http://www.stenaline.nl Stena Line] biedt de mogelijkheid om van Harwich naar Hoek van Holland te reizen. Duur 6u30 (dag- en nachtboot). Deze verbinding sluit zowel in Engeland als ook in Nederland aan op het '''spoorwegnet''', met onder andere directe aansluitingen naar Londen en Rotterdam en Amsterdam.
*[http://www.poferries.nl P&O Ferries] biedt de mogelijkheid om van Hull naar Rotterdam te reizen. Duur circa 11 uur (alleen nachtboot).
Regel 308:
Persoonsgebonden kaarten kunnen besteld worden via [https://www.ov-chipkaart.nl/aanvragen/uitleg-persoonlijke-ovchipkaart/persoonlijkeovchipkaart/kaartaanvragen Ov-chipkaart.nl].
 
====TreinPer trein====
[[FileBestand:Logo NS.jpg|thumb|Logo NS]]
Nederland kent met een een spoordichtheid van circa 57m per km<sup>2</sup> een treinnetwerk dat beduidend minder uitgebreid is dan in de meeste West- en Centraal-Europese landen. Wel is de treinfrequentie op alle trajecten vrij hoog. Voor wie enigszins rekening houdt met verstoringen en vertragingen, is de trein een redelijk comfortabel en betaalbaar vervoermiddel. Het belangrijkste knooppunt van de Nederlandse Spoorwegen is het Centraal Station van Utrecht, waar praktisch iedere trein langs rijdt, zo lijkt het.
 
Regel 322:
 
====Grootstedelijk Openbaar Vervoer====
[[FileBestand:Randstadrail Nootdorp 2.jpg|thumb|(Randstadrail) metrolijn E]]
[[Bestand:Zuidtangent Bus Hoofddorp.jpg|thumb|Zuidtangent op [[Station Hoofddorp]].]]
Helaas is het in Nederland nog niet echt gelukt om de grootste steden met elkaar te verbinden met echte stadsregionalen Openbaar Vervoerssystemen, al is de situatie meer plaatselijk soms wel verbeterd, in ieder geval in de Randstad. Hier worden reizigers frequent bediend door de volgende netwerken:
Regel 330:
* De agglomeraties '''Amsterdam''', '''Den Haag''' en '''Rotterdam''' kennen elk een uitgebreid lokaal tramnetwerk dat in Den Haag aansluit op de randstadrail.
 
====BusPer bus====
Over de wat kortere afstanden kan men een streek- of stadsbus(lijn) nemen, op de lange afstand is de trein bijna altijd sneller. In een enkel geval kan een streekbus tijdwinst opleveren, bijvoorbeeld tussen de kop van [[Noord-Holland]] ([[Alkmaar]] en noordelijker) en [[Friesland]] via de '''Afsluitdijk'''. De lijnbussen zijn ook een aanvulling op de spoorwegen in de zin dat ze naar plaatsen zonder stations rijden. Met een abonnement of dagkaart en wat planning, kan veel van de omgeving met de bus verkend worden, aangezien de buslijn-netwerken het meest fijnmazig zijn.
 
Regel 346:
Op veel treinstations zijn enkele voorzieningen om over te stappen van trein op aansluitend eigen vervoer. Zo hebben grotere stations bewaakte fietsenstallingen, die ook fietsen verhuren. Daarnaast zijn stations voorzien van parkeerplaatsen en/of "ophaal- en brengvoorzieningen" voor auto's. Ook hebben de meeste stations een taxi-standplaats. Dit alles wordt met wegwijzers aangegeven binnenin/op de stations. Zie verder [http://www.ns.nl/reizigers/reisinformatie/informatie/vervoer-van-en-naar-het-station NS over aansluitend eigen vervoer] en zie ook hieronder bij "Fietsen en Openbaar Vervoer".
 
===AutoPer auto===
Door heel het land ligt een fijnmazig netwerk van goed onderhouden en geavanceerde snelwegen, voorzien van de nodige technologische extra's. Veel snelwegen bestaan per richting uit 3 of nog meer rijstroken en zijn voorzien van verlichting. Helaas is ook het verkeersaanbod erg groot, waardoor toch regelmatig files ontstaan. Vooral in de spits, ongeveer van 07:00-10:00 uur en van 16:00-19:00 uur, lopen de wegen vaak vast nabij grotere steden en/of knooppunten. Soms wordt elektronisch een alternatieve route gesuggereerd, meestal over een andere snelweg.
De file vermijden via niet snelwegen is vaak geen optie, aangezien andere Nederlandse wegen in de regel puur lokale wegen zijn met veel stoplichten en/of ander oponthoud.
Regel 395:
 
====Fietsen en Openbaar Vervoer====
[[FileBestand:Holland forrest house.jpg|300px|thumb|Typisch Nederlandse bouw.]]
Er zijn bij honderd treinstations bewaakte en/of onbewaakte fietsenstallingen, waar ook fietsen verhuurd en gerepareerd worden. In de meeste plaatsen is er wel een rijwielzaak voor onderdelen van en reparaties aan fietsen. Buiten de spits is het beperkt mogelijk om fietsen met de trein in een aparte ruimte mee te nemen, hiervoor moet een speciaal kaartje worden gekocht. De voorwaarden zijn te vinden op de webpagina van de [http://www.ns.nl NS]. Overigens kan een opgevouwen vouwfiets altijd meegenomen worden als handbagage.
 
Regel 403:
 
===Wandelen===
[[FileBestand:Langboek..JPG|thumb|Wandeling langs Langboekerwetering bij Wijk bij Duurstede.]]
Nederland lijkt redelijk volgebouwd. Het is echter goed mogelijk om te voet rondtrekkend door het hele land te genieten van de rust.
Er zijn meer dan tien lange-afstand paden in Nederland. Het beroemdste traject is waarschijnlijk het '''Pieterpad''' tussen '''Pieterburen''' ([[Groningen (provincie)|Groningen]]) en de '''Sint Pietersberg''' bij [[Maastricht]] ([[Limburg (Nederland)|Limburg]]). Maar ook het '''Floris V-pad''' in het westen van het land is een prachtig pad dat langs mooie, rustige en pittoreske plaatsjes leidt. Zie verder [http://www.wandelnet.nl/ Webpagina Wandelplatform-LAW]
Regel 423:
 
====[[Den Haag]]====
[[AfbeeldingBestand:Girl-hitchhiking-at-liftershalte-in-Den-Haag.jpg|right|thumb|Liftster bij liftershalte in Den Haag]]
* Utrechtsebaan / Boslaan nabij de noordzijde van het Malieveld, bij het begin van de A12-E30 richting '''Utrecht'''. Ook mogelijkheden richting A4-E19 [[Delft]]-[[Rotterdam]] en [[Leiden]]-'''Amsterdam'''
=====Alternatieve liftpunten / andere richtingen:=====
Regel 482:
 
==Kopen==
[[FileBestand:EUR 10 obverse (2002 issue).jpg|thumb|Biljet van 10 Euro]]
De nationale munt is de '''euro''' (€), verdeeld in 100 cent, welke gebruikt wordt in het overgrote deel van de landen van de EU. Anno januari 2013 is de euro ongeveer 1,33 USD waard.
 
Regel 496:
 
===Winkelsluiting===
[[FileBestand:HEMA Montfoort.JPG|thumb|Het typisch Nederlandse warenhuis HEMA]]
Traditioneel openen Nederlandse winkels tussen 09:00-10:00 uur hun deuren om tot ongeveer 17:30-18:00 uur open te blijven, uitgezonderd zondag en maandagochtend. Afhankelijk van de gemeente is op donderdag of vrijdag dan nog een zogenaamde koopavond georganiseerd tot 21:00 uur. De laatste decennia zijn deze vrij strikte tijden heel snel verruimd en nu zijn bijvoorbeeld supermarkten heel vaak nog dagelijks tot 21:00 uur open om vervolgens de volgende dag om 08:00 uur alweer winkelpubliek te verwelkomen.
 
Regel 512:
==Eten en Drinken==
===Eetgelegenheden===
[[ImageBestand:Febo Kroket.JPG|thumb|Een ''kroket'']]
[[ImageBestand:DutchFood Herring.JPG|thumb|Haring geserveerd in een restaurant]]
[[ImageBestand:DutchFood SnertWithBacon.JPG|thumb|Erwtensoep (''snert'') met spek]]
[[FileBestand:Tom Pouce Dutch pastry.JPG|thumb|Tompouce]]
Het oude Nederlandse adagium dat eten vooral maagvulling is verdwijnt. Weliswaar neemt sinds de recente economische crisis het aantal cafés en restaurants wel af; Nederlanders vinden uit eten gaan vaak te duur. Vergeleken met de buurlanden is de kans helaas ook iets groter om een slechter restaurant te treffen, zo is de bediening wel wisselend.
 
Regel 568:
 
==Overnachten==
[[FileBestand:Dubbel- en enkelnoks pyramidetent.jpg|thumb|200px|Camping]]
[[AfbeeldingBestand:Van der Valk vlag.JPG|thumb|200px|De Toekan van Van der Valk.]]
[[AfbeeldingBestand:Natuurvriendenhuis Allardsoog.JPG|thumb|right|200px|Natuurvriendenhuis Allardsoog in Een-West]]
[[Bestand:centerparcs cottage.jpg|{{largethumb}}|thumb|200px|Center Parcs bungalow]]
===Kamperen/Trekkershutten===
Regel 633:
==Contact==
===Telefoon===
[[FileBestand:Brievenbossen Post-NL.JPG|thumb|Brievenbussen]]In Nederland is er vrijwel overal gsm-verbinding met de mobiele telefoon, of UMTS/HSDPA voor mobiel internet. Er zijn géén CDMA-netwerken, LTE wordt langzaam uitgerold over het land. De landcode van de telefoon is +31. De meeste Nederlandse websites gebruiken de extensie .nl, maar het kan ook bijvoorbeeld .com of .eu zijn.
 
De grootste mobiele telefoonproviders zijn KPN, T-Mobile en Vodafone. Zij beheersen de markt in Nederland. Providers bieden de keuze tussen een abonnement met of zonder internet. Hoe hoger de datalimiet, hoe duurder het abonnement. Er zijn ook zogenoemde prepaid-abonnementen, waarbij per minuut of per gebruikte MB wordt betaald. (Zie verder onder internet)