Elektriciteit en stekkers: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
(WT-nl) Tatatabot (overleg | bijdragen)
k robot Erbij: sv:Elsystem (Import from wikitravel.org/nl)
-10 (Import from wikitravel.org/nl)
Regel 5:
Elektrische systemen zijn niet altijd en overal hetzelfde. Soms wordt 50 Hertz gebruikt, soms 60. Soms draait de winkel op 110-120 Volt, dan weer 220-240. Sommige streken hebben altijd stroom, behoudens een aardbeving of nieuwe ijstijd, andere redden het met een paar uur per dag. Ten slotte heb je nog diverse stekkers; al bij al even goed voorbereiden dus voor de wereldreiziger.
 
His big brothers took turns teaching him to swim so he could play ball in the deep end. ,
== Begrijpen ==
[[Image:800px-Map_of_the_world_coloured_by_voltage_and_frequency.png|thumb|400px|Kaart van de wereld gekleurd volgens voltage en frequentie]]
 
[[Image:800px-Map of the world coloured by type of plug used.png|thumb|400px|Kaart van de wereld gekleurd volgens type stekker]]
 
Met al deze variaties omspringen lijkt misschien ingewikkeld, maar in de praktijk valt het nog wel mee. Er zijn eigenlijk maar twee grote soorten '''elektrische systemen''' in de wereld, weliswaar met diverse '''aansluitingen''':
 
* 110-120 Volt, aan een frequentie van 60 Hertz (''grofweg: Noord- en Centraal-Amerika, West-Japan'')
* 220-240 Volt, aan een frequentie van 50 Hertz (''grofweg: de rest van de wereld, uitzonderingen niet te na'')
 
Af en toe kom je iets aparts tegen, zoals [[Tokio]], [[Japan]] met z'n 110-120 Volt en 50 Hz; of omgekeerd, 220-240 Volt en 60 Hz in [[Manilla]] in de [[Filippijnen]]. Het blijven echter wel uitzonderingen.
 
Als het voltage en de frequentie al kloppen met het toestel dat je dacht mee te nemen, dan moet je enkel nog even op de stekker letten. (Het kleine verschil tussen 110V en 120V, of tussen 220V en 240V is normaal wel binnen de grens van het acceptabele voor de meeste elektrische toestellen.) Een toestelletje dat je stekkers van de ene soort in een aansluiting van de andere soort laat steken heet een '''adapter''': dit zijn kleine, goedkope, veilige en bijna onbreekbare dingetjes.
 
Als het voltage voor je toestel echter ''niet'' klopt, dan heb je een '''transformator''' nodig om het voltage om te zetten. Een transformator is in de kern eigenlijk een hoop ijzer met daar slim een hoop draad omheen gewonden, waardoor ze al snel eerder groot en zwaar uitvallen. Bovendien moet je uitkijken dat het voltage correct wordt '''verhoogd''' of '''verlaagd'''. Immers, als je een transformator die ''verhoogt'' van 110V naar 220V in een 220V-aansluiting steekt, heb je 440V en wellicht gratis vuurwerk. Je moet ook oppassen dat het vermogen, namelijk hoeveel '''Watt''' je toestel trekt, niet boven de limiet van de transformator gaat; anders wordt het ding te warm en schiet het in het slechtste geval in de fik.
 
Voor de omzetting van 240V naar 120V bestaan er zogenaamde ''switching converters'' die lichter zijn, en meer verbruik aankunnen, tot 1600 Watt. Ze werken enkel om de spanning te verlagen, niet om ze te verhogen. Bovendien komt er een soort elektriciteit uit die door z'n golfvorm niet geschikt is met digitale elektronica, dus daar kun je het niet voor gebruiken. (Het is trouwens altijd een goed idee om een overspanningsbeveiliging te gebruiken met gevoelige en/of dure elektronische apparatuur.)
 
Als tenslotte de frequentie niet klopt, valt er eigenlijk niks te beginnen. In tegenstelling tot spanning kan frequentie namelijk niet makkelijk omgezet worden. "Niet makkelijk" betekent hier dat bijvoorbeeld buitenlandse ambassades gigantische generatoren moeten gebruiken om apparatuur uit hun thuisland aan te sturen. Gelukkig zijn de meeste apparaatjes die bedoeld zijn voor op reis, geschikt voor zowel 50 als 60 Hertz. Als dat apparaat niks meer doet dan warmte of licht produceren, dan maakt die hele ''frequentie'' eigenlijk niks uit. Het maakt '''wel''' iets uit voor apparaten met een motortje (waar geen optie voor batterijen inzit) of als er een tijdsaanduiding is. Uitzonderingen zijn toestellen met een motor die juist bedoeld zijn om op reis mee te nemen, neem bijvoorbeeld een haardroger. In dat geval staat er ''50/60 Hz'' op het etiket en zijn beide veilig.
 
Veel toestellen die op een lage spanning werken, zoals een laptop of GSM, hebben een transformator ingebouwd die bijna op om het even wat werkt. Controleer het etiket om na te gaan wat wel en niet kan. Als er bijvoorbeeld op staat: "INPUT: 100-240V, 50/60 Hz" dan win je de hoofdprijs en moet je enkel nog uitkijken naar de juiste adapter. Als er daarentegen maar een enkele spanning vermeld staat, moet je nagaan of je bestemming overeenkomt, of een transformator aanschaffen. Voor het opladen van batterijen of het gebruiken van kleine elektronica kan de frequentie dikwijls genegeerd worden.
 
Sterker nog, als het toestel op batterijen kan lopen, maar ook een kabel heeft om die batterijen te sparen als er een stekker in de buurt is, kan het dikwijls werken met zowel als 50 of 60 Hertz (maar let wel op dat de ''spanning'' moet kloppen). Enige omzichtigheid is geboden met extra gevoelige of dure apparatuur, want de mechaniek van de voeding die AC omzet in DC (d.w.z. van wisselstroom naar batterij-achtige gelijkstroom) is wel degelijk gebouwd voor een welbepaalde frequentie. 60Hz is iets makkelijker om te zetten dan 50 Hz, maar omdat er typisch genoeg tolerantie op zit kan je dit dus voor de meeste kleine toestellen en gadgets negeren. Nogmaals, gebruik ''geen'' switching-type-converter in deze situatie. Je ''moet'' de zwaardere transformator met ijzeren kern gebruiken als het voltage niet klopt, en je wil van AC naar DC gaan (om de batterijen te ontzien of op te laden).
 
Een voorbeeld: tussen [[Verenigd Koninkrijk|Engeland]] en [[Duitsland]] heb je enkel een adapter nodig. De Britse stekker gaat in de adapter, waardoor de rechthoekige fase en neutrale stekker verbonden worden met de Duitse ronde versies, en de aarding daar terecht komt waar het Duitse contact die wil — en alles werkt. Als je vanuit Amerika naar Europa komt, heb je een spannings-omzetter nodig, tenzij voor toestellen met een voeding die elke spanning aanvaardt. Als de frequentie niet klopt, breng geen uurwerk met stekker mee; je krijgt dan ofwel 20 ofwel 28.8 uren op een dag te zien.
 
==Transport==