Taalgids Fries

Fries is de taal van Friesland.

Grammatica

Uitspraak

Klinkers

Medeklinkers

Woordenboek

Basiswoorden

Gebruikelijke uitdrukkingen

OPEN: IEPEN
GESLOTEN: SLETTEN
INGANG: YNGONG
UITGANG: ÚTGONG
DUWEN: TRIUWE
TREKKEN: LÛKE
TOILET: HÚSKE
WC: WC
HEREN, MANNEN: HEAREN , MANLJU
DAMES, VROUWEN: FROULJU , FROULJU
VERBODEN: FERBEAN

Goedendag. (formeel): . ( )
Hallo. (informeel): . ( )
Hoe gaat het?: Hoe giet it? ( )
Goed, dank u.: Goed, mei jo?. ( )
Hoe heet u?: Hoe hjitte jo? ( )
Ik heet ______.: Ik hjit ______. ( )
Aangenaam kennis te maken.: . ( )
Alstublieft.: Asjebleaft. ( )
Dank u wel.: Dankewol. ( )
Graag gedaan.: Graach dien. ( )
Ja.: Ja. ( )
Nee.: Nee. ( )
Excuseer.: . ( )
Het spijt me.: It spyt my. ( )
Tot ziens.: Oant sjen. ( )
I spreek geen ______.: Ik sprek gjin ______. ( )
Spreekt u Nederlands?: ? ( )
Spreekt hier iemand Nederlands?: ? ( )
Help!: ! ( !)
Goeiemorgen.: Goeie moarn ( )
Goedenavond.: Goeie jûn ( )
Welterusten.: Lekker sliepe. ( )
Ik begrijp het niet.: Ik begryp it net ( )
Waar is de wc?: wêr is it húske? ( )

Bij problemen

Laat me met rust.: Lit my mei rust. ( )
Raak me niet aan!: Reitsje my net oan! ( )
Ik bel de politie.: . ( )
Politie!: ! ( )
Stop! Dief!: ! ! ( )
Ik heb uw hulp nodig.: . ( )
Het is een noodgeval.: . ( )
Ik ben verdwaald.: . ( )
Ik ben mijn tas kwijt.: Ik bin myn tas kwiet. ( )
Ik ben mijn portemonnee kwijt.: . ( )
Ik ben ziek.: Ik bin siik. ( )
Ik ben gewond.: . ( )
Ik heb een dokter nodig.: . ( )
Mag ik uw telefoon gebruiken?: Mei ik jo telefoon brûke? ( )

Cijfers

1: ien ('ien' )
2: twa ('twa' )
3: trije ('treije' )
4: fjouwer ('fjouwer' )
5: fiif ('fief' )
6: seis ('seis' )
7: sân ('sahwn' )
8: acht ('acht' )
9: njoggen ('njoggen' )
10: tsien ('tsien' )
11: alve ('alvuh' )
12: tolve ('tolvuh' )
13: trettjin ('trettsjin' )
14: fjirtjin ('fjirtsjin' )
15: fyftjin ('fieftsjin' )
16: sechstjin ( )
17: santjin ('sahwntsjin' )
18: achttjin ('achttsjin' )
19: njoggentjin ('njoggentsjin' )
20: tweintich ('twein-tig' )
21: ienentweintich ('ien-en-tweintig' )
22: twaentweintich ('twaa-en-tweintig' )
23: trijeëntweintich ('trei-je-en-tweintig' )
30: tritich ('trie-tig' )
40: fjirtich ( )
50: fyftich ('fief-tig' )
60: sechstich ( )
70: santich ('sahwntig' )
80: tachtich ('tachtig' )
90: njoggentich ('njoggentig' )
100: hûndert ('hoendurt' )
200: twahûndert ('twaa-hoendurt' )
300: trijehûndert ('trei-je-hoendurt' )
1000: tûzen ('tuuzun' )
2000: twatûzen ('twaa-tuuzun' )
1.000.000: ( )
1.000.000.000: ( )
1.000.000.000,000: ( )
nummer _____ (trein, bus, enz.): ( )
half: heal ( )
minder: ( )
meer: ( )

Tijd

nu: no ( )
later: letter ( )
voor: ( )
ochtend: moarn ('mawn' )
middag: middei ( )
avond: jûn ('joen' )
nacht: ( )

Klok

Eén uur 's ochtends: ien oere moarns( )
Twee uur 's ochtends: twa oere moarns ( )
Twaalf uur 's middags: tolve oere middeis (
Eén uur 's middags: ien oere middeis ( )
Twee uur 's middags: twa oere middeis ( )
Twaalf uur 's nachts: tolve oere nachts( )

Duur

_____ minu(u)te(n): ( )
_____ u(u)r(en): ( )
_____ dag(en): ( )
_____ we(e)k(en): ( )
_____ maand(en): ( )
_____ ja(a)r(en): ( )

Dagen

vandaag: hjoed (joed)
gisteren: juster (juster)
morgen: moarn (morn)
deze week: dizze wike ('dizze wieke' )
vorige week: ( )
volgende week: ( )
maandag: moandei (mendje)
dinsdag: tiisdei (tiesje)
woensdag: woansdei (wènsje)
donderdag: tongersdei ( Toansje )
vrijdag: freed (freed)
zaterdag: sneon (sneuhn)
zondag: snein (snein)

Maanden

januari: jannewwaris ( )
februari: febrewaris ( )
maart: ( )
april: ( )
mei: maaie ( )
juni: juny ( )
juli: july ( )
augustus: ( )
september: septimber ( )
oktober: ( )
november: novimber ( )
december: desimber ( )

Kleuren

zwart: ( )
wit: ( )
grijs: ( )
rood: ( )
blauw: ( )
geel: ( )
groen: ( )
oranje: ( )
paars: ( )
bruin: ( )

Vervoer

Trein en bus

Hoeveel kost een kaartje naar _____?: ? ( )
Een kaartje naar _____, alstublieft.: . ( )
Waar gaat deze trein/bus naartoe?: ? ( )
Waar is de trein/bus naar _____?: ? ( )
Stopt deze trein/bus in _____?: ? ( )
Wanneer vertrekt de trein/bus naar_____ ?: ? ( )
Wanneer komt de trein/bus aan in _____?: ? ( )

Richtingen

Hoe kom ik in _____ ?: ? ( )
...het station?: ? ( )
...de bushalte?: ? ( )
...de luchthaven?: ? ( )
...het stadscentrum?: ? ( )
...de jeugdherberg?: ? ( )
...het _____ hotel?: ? ( )
...het Nederlands/Belgisch/Surinaams consulaat?: ? ( )
Waar zijn er veel...: ( )
...hotels?: ? ( )
...restaurants?: ? ( )
...cafés?: ? ( )
...bezienswaardigheden?: ? ( )
Kunt u het op de kaart aanduiden?: ? ( )
straat: stritte ( )
Links afslaan.: . ( )
Rechts afslaan.: . ( )
links: links ( )
rechts: rjochts ( )
rechtdoor: rucht troch ( )
richting de _____: ( )
voorbij de _____: ( )
voor de _____: ( )
Let op de/het _____.: . ( )
kruispunt: ( )
noord: ( )
zuid: ( )
oost: ( )
west: ( )
bergop: ( )
bergaf: ( )

Taxi

Taxi!: ! ( )
Breng me naar _____, alstublieft.: . ( )
Hoeveel kost het om naar _____ te rijden?: ? ( )
Breng me daarheen, alstublieft.: . ( )

Slapen

Heeft u nog kamers beschikbaar?: ? ( )
Hoeveel kost een kamer voor één persoon/twee personen?: ? ( )
Beschikt de kamer over...: ( )
...lakens?: ? ( )
...een WC?: ? ( )
...een badkamer?: ? ( )
...een telefoon?: ? ( )
...een televisie?: ? ( )
Mag ik de kamer eerst even zien?: ? ( )
Heeft u niets rustiger?: ? ( )
...groter?: ? ( )
...schoner?: ? ( )
...goedkoper?: ? ( )
Oké, ik neem het.: . ( )
Ik blijf _____ nacht(en).: . ( )
Kunt u mij een ander hotel aanbevelen?: ? ( )
Heeft u een kluis? (voor waardevolle bezittingen): ? ( )
...kluisjes? (voor kleding): ? ( )
Is het ontbijt/avondeten inbegrepen?: ? ( )
Hoe laat is het ontbijt/avondeten?: ? ( )
Wilt u mijn kamer schoonmaken?: ? ( )
Kunt u me wakker maken om _____ uur?: ? ( )
Ik wil uitchecken.: . ( )

Geld

Kan ik met Amerikaanse dollars betalen?: ( )
Kan ik met Britse ponden betalen?: ( )
Kan ik met euro's betalen?: ( )
Kan ik met een credit card betalen?: ? ( )
Kunt u geld voor me wisselen?: ? ( )
Waar kan ik geld wisselen?: ? ( )
Kan ik hier traveler's cheques inwisselen?: ? ( )
Waar kan ik traveler's cheques inwisselen?: ( )
Wat is de wisselkoers?: ? ( )
Waar is er een geldautomaat?: ? ( )

Eten

Een tafel voor één persoon/twee personen, alstublieft.: . ( )
Mag ik de menukaart even zien?: . ( )
Mag ik een kijkje nemen in de keuken?: . ( )
Is er een specialiteit van het huis?: ? ( )
Is er een streekgerecht?: ? ( )
Ik ben vegetariër.: . ( )
Ik eet geen varkensvlees.: . ( )
Ik eet geen rundvlees.: . ( )
Ik eet alleen koosjer.: . ( )
Kunt u dat met minder olie/boter/vet maken, alstublieft?: ? ( )
vast menu: ( )
à la carte: ( )
ontbijt: ( )
lunch: ( )
afternoontea (maaltijd): ( )
avondeten: ( )
Ik wil graag _____.: . ( )
Ik wil graag een gerecht met _____.: ( )
kip: ( )
rundsvlees: ( )
vis: ( )
ham: ( )
worst: ( )
kaas: tsiis ( tjies)
eieren: ( )
salade: ( )
(verse) groenten: ( )
(vers) fruit: ( )
brood: ( )
geroosterd brood: ( )
noedels: ( )
rijst: ( )
bonen: ( )
Mag ik een glas _____?: ? ( )
Mag ik een kopje _____?: ? ( )
Mag ik een fles _____?: ? ( )
koffie: ( )
thee: ( )
sap: ( )
koolzuurhoudend water: ( )
mineraalwater: ( )
bier: ( )
rode/witte wijn: ( )
Mag ik wat _____?: ? ( )
zout: ( )
zwarte peper: ( )
boter: ( )
Ober!: ! ( )
Ik ben klaar.: . ( )
Het was heerlijk.: . ( )
Kunt u de borden afruimen?: ? ( )
De rekening, alstublieft.: . ( )

Uitgaan

Serveert u alcohol?: ? ( )
Is er bediening aan tafel?: ? ( )
Een biertje/twee biertjes, alstublieft.: . ( )
Een glas rode/witte wijn, alstublieft.: . ( )
Een vaasje, alstublieft: . ( )
Een fles, alstublieft.: . ( )
_____ (sterke drank) met _____ (toegevoegde drank), alstublieft.: . ( )
whisky: ( )
wodka: ( )
rum: ( )
water: ( )
sodawater: ( )
tonic: ( )
sinaasappelsap: ( )
cola: ( )
Heeft u versnaperingen/snacks/hapjes?: ? ( )
Nog eentje, alstublieft.: . ( )
Nog een rondje, alstublieft.: . ( )
Wanneer gaat u dicht?: ? ( )
Proost!: ! ( )

Winkelen

Heeft u dit in mijn maat?: ? ( )
Hoeveel kost dat?: ? ( )
Dat is te duur.: . ( )
Wilt u het voor _____verkopen?: ? ( )
duur: ( )
goedkoop: ( )
Dat kan ik mij niet veroorloven.: . ( )
Ik wil het niet.: . ( )
U bedriegt me.: . ( )
Ik ben niet geïnteresseerd.: . ( )
Oké, ik neem het.: . ( )
Mag ik een tasje?: ? ( )
Bezorgt u (overzee)?: ( )
Ik wil graag...: . ( )
...tandpasta.: . ( )
...een tandenborstel.: . ( )
...tampons.: . ( )
...zeep.: . ( )
...shampoo.: . ( )
...een pijnstiller.: . ( )
...een middel tegen verkoudheid.: ( )
...maagtabletten.: ... ( )
...scheermesjes: . ( )
...een paraplu.: . ( )
...zonnebrandcrème.: . ( )
...een ansichtkaart.: . ( )
...postzegels.: . ( )
...batterijen.: . ( )
...schrijfpapier.: . ( )
...een pen.: . ( )
...Nederlandstalige boeken.: . ( )
...Nederlandstalige tijdschriften.: . ( )
...een Nederlandstalige krant.: . ( )
...een Nederlands-______ woordenboek.: . ( )

Rijden

Ik wil een auto huren.: . ( )
Kan ik het laten verzekeren?: ? ( )
stop: ( )
éénrichtingsstraat: ( )
voorrang verlenen: ( )
parkeerverbod: ( )
snelheidslimiet: ( )
tankstation: ( )
benzine: ( )
diesel: ( )

Autoriteiten

Ik heb niets verkeerds gedaan.: . ( )
Het was een misverstand.: . ( )
Waar brengt u me naartoe?: ? ( )
Ben ik gearresteerd?: ? ( )
Ik ben Nederlands/Belgisch/Surinaams staatsburger.: ( )
Ik wil praten met de Nederlandse/Belgische/Surinaamse ambassade/consulaat.: ( )
Ik wil met een advocaat spreken.: ( )
Kan ik nu niet gewoon een boete betalen?: ( )

Dit artikel is nog geheel in opbouw. Het bevat een sjabloon, maar nog niet genoeg informatie om bruikbaar te zijn voor een reiziger. Duik erin en breid het uit!