Wikivoyage:Richtlijnen voor ongewenste bewerkingen

Deze pagina beschrijft hoe we, als Wikireizigers, omgaan met ongewenste bewerkingen.

Wat is een ongewenste bewerking?

Ongewenste bewerkingen zijn bijdragen aan Wikivoyage die niet overeenkomen met onze regels en stijl. Zulke bewerkingen helpen ons niet om ons doel te bereiken, het maken van een wereldwijde reisgids die gratis, compleet, actueel en betrouwbaar is. Hieronder worden een aantal voorbeelden gegeven van ongewenste bewerkingen en hoe er mee om te gaan.

Je kan de vraag stellen waarom ongewenste bewerkingen ongewenst zijn. Ze helpen ons wellicht niet om ons doel te bereiken, maar waarom laten we ze niet gewoon op Wikivoyage staan? Het antwoord is dat ongewenste bewerkingen het lastiger maken voor lezers om de juiste informatie te vinden. Bovendien wordt het ook moeilijker voor schrijvers om de juiste plek te vinden voor hun bijdragen, en geven we hen wellicht een verkeerde opvatting over het project en de soort informatie die we nodig hebben.

Een ding om op te merken is dat we het hebben over ongewenste bewerkingen en niet over ongewenste bewerkers. Wikivoyage staat open voor iedereen die kennis wil delen, ons wilt helpen onze doelen te bereiken en bereid is om met andere Wikireizigers samen te werken. (zie de Gebruiksvoorwaarden voor meer info). De levensader van iedere wiki is de mogelijkheid van iedere lezer om informatie toe te voegen, te bewerken of te verwijderen. Voor Wikivoyage in het bijzonder zijn we absoluut afhankelijk van een grote groep toevallige lezers die hun kennis over bepaalde plekken in de wereld willen delen.

Korte samenvatting

Voor de ongeduldigen, hier het basisprincipe: Wikivoyage blijft opgeruimd, omdat iedereen de ongewenste bewerkingen van anderen, gemaakt uit onwetendheid of doelbewust, kan corrigeren en terugdraaien. Als het nodig is, kan degene worden uitgelegd wat hij of zij fout heeft gedaan om te voorkomen dat het de volgende keer opnieuw fout gaat.

Ongewenste bewerkingen worden dus opgelost door de gemeenschap. Het is gebaseerd op de veronderstelling dat er meer mensen zijn die fouten willen corrigeren en herstellen dan dat er mensen zijn die fouten (willen) maken. Tot nu toe werkt het. En het werkt voor vele andere wiki's. Het is een goede manier van werken.

Simpele voorbeelden

Hier een paar simpele voorbeelden van ongewenste bewerkingen:

Geklieder

Geklieder vindt plaats als een gebruiker allerlei willekeurige teksten toevoegt die niets met het betreffende onderwerp te maken heeft. Bijvoorbeeld als de volgende tekst wordt toegevoegd aan de reisgids van Parijs: "DESMOND IS EEN HOMO", "asdfasdfasdfasdf", "Werkt dit?". Het meeste geklieder is gewoon een test om te kijken of de uitgangspunten waar we voor staan ook echt werken. De bewerker vraagt eigenlijk: "Kan iedereen die dat wil alles wat hij of zij maar wil toevoegen aan deze pagina?" En het antwoord is dan, ja dat kan. Een andere vorm van geklieder is om de gehele inhoud van een pagina te selecteren en te verwijderen en dan een blanco pagina op te slaan. Dit werkt ook.

Geklieder kan de eerste stap zijn voor iemand om een serieuze bijdrage te leveren. Daarom is het het beste om dit gedrag te beschouwen als experimenteren en simpelweg de pagina te herstellen naar de vorige, ongeschonden status. Stuur een bericht aan de persoon die aan het kliederen was om te laten weten dat het is opgemerkt en dat hij/zij meer dan welkom is om een waardevolle bijdrage aan Wikivoyage te leveren. Soms helpt het om ze te wijzen op het bestaan van de Zandbak, waar ze kunnen oefenen met de tekstopmaak zonder echte pagina's te verprutsen.

Vandalisme

Het is vandalisme als een gebruiker doelbewust de inhoud van pagina's wijzigt op een manier dat het artikel wordt beschadigd of verwijderd. Soms is het lastig om het verschil tussen vandalisme en geklieder te bepalen. Echter, vandalen zijn minder geneigd om in te gaan op verzoeken om te stoppen. Bij aanhoudend vandalisme kan het nuttig zijn om contact op te nemen met een moderator. Langzaam de pagina terugdraaien, dat wil zeggen: een tijd wachten voordat je een bewerking ongedaan maakt, kan helpen bij aanhoudende vandalen, omdat zonder directe aandacht de lol er vaak snel vanaf is.

Spambots

Spambots zijn gebruikers (of automatische scripts die zich voordoen als gebruikers) die met opzet een pagina bewerken om daar een aantal irrelevante verwijzingen naar websites op te plaatsen. Dit doen zij voor zoekmachineoptimalisatie, dat wil zeggen dat hun website een hogere plaats krijgt in een zoekmachine. Mogelijk maakt het ze niet eens uit dat hun bewerkingen ongedaan worden gemaakt, aangezien hun verwijzingen bewaard blijven op de geschiedenispagina, waar de zoekmachine het kan vinden. Spammen kan voorkomen worden door de paginageschiedenis niet te laten indexeren door zoekmachines. Ook kan je gebruik maken van een spamfilter.

Spambots worden zo geblokkeerd dat ze geen gebruik kunnen maken van hun persoonlijke overlegpagina, omdat ze anders daar alsnog door zouden kunnen gaan met spammen. Als de spambot doorgaat op andere wiki's, dan kan deze gerapporteerd worden aan m:SRG, zodat een steward het account kan blokkeren op alle wiki's. Stewards kunnen ook het CheckUser-tool gebruiken om het relevante IP-adres op te zoeken en een blokkade te plaatsen voor een langere periode.

Fouten

Iedereen maakt fouten - spelfouten, typefouten, punctuatiefouten, fouten met de feiten, slechte artikelnamen of paginaformaten die niet conform het stijlhandboek zijn.

De makkelijkste manier om hier mee om te gaan is door ze te corrigeren. Als een bewerker doorgaat met het maken van fouten, dan kan het nuttig zijn ze een berichtje te sturen om ze te laten weten wat ze fout doen, en ze misschien te wijzen op het deel van het stijlhandboek dat de juiste wijze beschrijft van dat wat ze fout doen.

Het is belangrijk om vriendelijk te zijn en te blijven als je mensen op fouten wijst. Bijna alle fouten gebeuren uit onwetendheid en niet uit stomheid of met opzet. Laat weten dat hun input waardevol is maar dat het makkelijker voor de andere bewerkers is als ze het de eerste keer goed doen.

De richtlijnen uitgedaagd

Soms zijn bewerkers die fouten maken het er niet mee eens dat ze fouten maken. Zo'n ontkenning is een uitdaging aan de richtlijnen. Zo'n uitdaging kan een kans zijn voor de gemeenschap om de betreffende regel te onderzoeken en bespreken. Kloppen de regels wel en zijn ze echt de juiste manier om reizigers te helpen en een goede reisgids te maken? Als dat het geval is, is het dan goed beschreven of moet de uitleg worden aangescherpt om de regels duidelijker te maken? Is wel duidelijk uitgelegd wat het waarom van de regel is, ongeacht of het een beslissing linksom of rechtsom is?

Uitdagingen aan de richtlijnen helpen onze gemeenschap zich te verbeteren. Ze geven ons de prikkel om de richtlijnen duidelijker, redelijker, en effectiever op te stellen. Daarbij komt ook dat als de input van veel mensen er in wordt opgenomen, dat dan de richtlijn redelijker wordt en er meer betrokkenheid bij de gebruikers ontstaat

Als je een schrijver een fout meldt en ze dagen de regels uit, maak dan duidelijk op welke pagina die regel staat en doe de suggestie om eventuele bezwaren op overleg pagina van die regel te plaatsen.

Als de richtlijn niet volledig of duidelijk is beschreven, ga dan gerust je gang en verbeter de beschrijving van de regel, of verduidelijk de redenen van de regel. Als er geen pagina is voor de regel, maar het slechts "algemene meningen" zijn, raadt dan aan om het in het reizigerscafe aan te zwengelen.

Een iets om te vermijden is de dooddoener, "Zo doen we dat eenmaal". Bewerkers moeten het gevoel hebben dat ze onderdeel uitmaken van een gemeenschap en hun zegje mogen doen over de besluiten die worden genomen. Het is aan de bewerker om te bepalen of hij/zij zich kan vinden in de regels of niet; ze kunnen altijd aan een ander project meeschrijven, maar het is niet aan jou om dat te zeggen.

Copyrightschendingen

Copyrightschendingen zijn bijdragen met tekst of afbeeldingen die de bijdrager niet zelf heeft gecreëerd en waarvan de originele auteur geen toestemming heeft verleend onder onze copyleft-richtlijn. Een dergelijke bijdrage wordt zo nu en dan gemaakt door overenthousiaste bewerkers die denken dat het belangrijker is om veel informatie te verstrekken en dan vergeten dat een van onze doelen is dat het ook gratis moet zijn.

Zoeken op Google naar een paar zinsneden uit de tekst is een snelle manier om te zien of de tekst elders al is gebruikt. Een andere aanwijzing, dat de teksten zijn gekopieerd van Wikipedia (wat gebruik maakt van de GNU Free Documentation License, welke niet in overeenstemming is met onze licentie) is vaak dat er [[VEEL]] van die of [[Wiki links]] [[overal]] over [[onderwerpen]] die je meestal niet vindt in een [[reisgids]].

Als een tekst in strijd is met copyright, draai dan simpelweg de bewerking terug en voeg een berichtje toe aan de overlegpagina van het betreffende artikel, met uitleg waarom de bewerking is verwijderd. Soms helpt het om de gebruiker een berichtje te sturen en de [Wikivoyage:copyleft|copyleft]] onder de aandacht te brengen. Gewoonlijk is het het beste om iemand met egards te benaderen, zonder oordelen, om er voor te zorgen dat ze blijven bijdragen aan het project.

Als een afbeelding een schending een copyright is, verwijder dan de afbeelding van alle pagina's die er gebruik van maken en plaats de bestandsnaam op de stemmen voor verwijdering-pagina. Alweer, een beleefd berichtje aan de uploader kan helpen. (Een Google image search naar de bestandsnaam of de naam van het onderwerp is vaak een snelle manier om te zien of de afbeelding al ergens anders voorkomt. Bij twijfel over de copyright-status, (b,v, het komt op een andere website voor, maar misschien is het wel de website van de uploader) hang dan een {{copyvio|http://thatwebsite.com}} aan de afbeelding en vraag de uploader om uitleg.

Moeilijker situaties

Hier een aantal moeilijker gevallen:

Te veel bagage

Een specifieke fout, de moeite van het uitleggen waard, is die waar schrijvers te veel bagage meenemen naar Wikivoyage. Iedereen in de wereld heeft opinies, ideeën, meningen en argumenten, en het zou gek zijn als iedereen die hier aan mee werkt wel onze doelen maar niet hun eigen doelen nastreven. Maar als een schrijver onze doelen in het geheel niet respecteert en onze website gebruikt als een zeepkist waar vanaf hij/zij meningen staat te schreeuwen, dan.... hebben we een probleem.

Onze officiële inhoud-richtlijn bevat ook het "bekijk het vanuit de reiziger"-principe voor de artikelen. Dit betekent dat we geen particuliere meningen aannemen over culturen, religie, landen, politiek of andere niet-reisaangelegenheden. We hebben ook geen specifiek idee over hoe je moet reizen, maar we proberen juist gerichte reisinformatie te geven voor zoveel mogelijk reizigers. En ook adverteren we of promoten we niet bepaalde reisagenten, restaurateurs, of andere uitbaters, maar proberen we een eerlijke en redelijke recensie te geven.

De makkelijkste manier om met dit soort bewerkingen om te gaan is door de bewerking te corrigeren.

Trolling

De basis voor veel van de humor in de Engelstalige wereld het aan de staart trekken van de autoriteiten, ijveraars en zelfingenomen figuren. De internet variant hiervan is trolling - een praktijk om een online gemeenschap te verstoren voor amusement. Mensen die trollen - zelf vaak "trol" genoemd - hebben er lol in als ze iemand opgewonden of boos zien worden over een onderwerp waar ze zelf geen zier om geven. Hoe meer mensen zich er tegen aan gaan bemoeien hoe meer succes de trol heeft.

Er is een aantal troltechnieken, maar de meeste beginnen een discussie vanwege zogenaamd vermeende onwetendheid of een pleit, gevolgd door uitbarstingen met bespottelijke beweringen en/of persoonlijke aanvallen.

De beste manier om jezelf te beschermen tegen trollen is door een open mening te houden en jezelf en deze site niet te serieus te nemen. Houd je hoofd koel tijdens bewerk conflicten en bewerkoorlogen, onthoud om redelijk en objectief te blijven voor zoveel als mogelijk en blijf gefocust op zaken en niet op personen. En wees vooral niet pompeus, autoritair of dwingend. Een van de beste manieren om 'getrold te worden is door iemand ervan te beschuldigen een trol te zijn.

Computer veiligheidsissues

Moderne webbrowsers doen net als de MediaWiki-software van Wikivoyage hun enorme best om schade te voorkomen van de computers van de webgebruikers. Echter, er zijn vele bekende problemen met browsers en het is theoretisch mogelijk dat iemand onze website gebruikt om de computer van een gebruiker aan te vallen. Zulke inhoud moet, natuurlijk, meteen worden verwijderd en/of vernietigd. De schrijver moet streng worden toegesproken maar moet het voordeel van de twijfel worden verleend..... als dat er al is!

Herhaalde overtredingen

Het kan gebeuren dat, zelfs na herhaalde beleefde maar duidelijke verzoeken, een schrijver blijft doorgaan met opzettelijk ongewenste bewerkingen aan te leveren. Het antwoord is om deze terug te draaien. Opnieuw, en opnieuw en opnieuw. Net zolang als nodig is.

Onze gemeenschap en onze professioneel houding zijn sterker dan het plan van een enkel individu om deze gids in de war te schoppen. Het is misschien wat vervelend en afleidend, maar het maakt ons project uiteindelijk sterker als we deze problemen aanpakken. Het kost niet zo veel tijd om ongewenste bewerkingen ongedaan te maken, fouten te herstellen en de gids netjes te houden.

Als je er moe van wordt om iemand te blijven volgen en te corrigeren, laat het dan gaan. Er is vast iemand anders die het opmerkt en het oppakt. Als het moet vraag dan andere Wikireizigers om hulp. Blijf contact zoeken en naar een oplossing toewerken die voor iedereen werkbaar is. En blijf je concentreren op de bewerkingen en niet op de bewerker.

Laatste mogelijkheden

Hier een paar opties voor de echt heel erge problematische gevallen. We hebben het nog niet bij de hand gehad en hopelijk hoeven we het ook nooit te doen, maar hier beschrijven we hoe zaken zich kunnen opstapelen en hoe we er dan mee om kunnen gaan

Project vork

Het kan voorkomen dat een bewerker of een groep bewerkers een of andere richtlijn van Wikivoyage bestrijden en dat we niet tot een voor iedereen acceptabele overeenstemming kunnen komen. Als die persoon of groep personen zich niet bij de richtlijn willen neerleggen en iets anders willen proberen dan is het mogelijk dat we project vork hebben.

Een project vork betekent dat de bewerkers de inhoud van Wikivoyage nemen en een nieuwe Wiki creëren -- of mogelijk, een ander soort gemeenschappelijke website -- en doorgaan met het verzamelen van inhoud aldaar. Dit is uiteraard volledig in overeenstemming met onze copyleft regels.

Indien mogelijk, dan zou het prettig zijn om de vorken in goede harmonie te naken -- in de wetenschap dat mensen de zaken soms anders zien, of de doelen via een ander apd willen bereiken. Het is beter voor het project om Medereizigers te hebben dan rivalen.

Gebruikersban

Het kan gebeuren dat een gebruiker ons laat weten niet geïnteresseerd te zijn in onze doelen en/of niet geïnteresseerd te zijn in samenwerking met andere Wikireizigers om deze doelen te bereiken. Als ze desondanks doorgaan om artikelen te bewerken op een manier die in strijd is met onze Gebruiksvoorwaarden dan kunnen de de MediaWiki toepassing gebruiken om een IP adres van de Wikivoyage site te weren.

Gebruikersbans zijn een extreme laatste mogelijkheid voor ons. Ze zijn vol schaamte, omdat we ermee toegeven dat onze gemeenschap niet sterk, geduldig en professioneel genoeg is om met ongewenste bewerkingen om te gaan met gebruikmaking van de eenvoudige vrijheden die in de Wiki zitten. Daar komt nog bij dat ze uiterst ineffectief zijn, omdat een gebruiker makkelijk van IP adres kan veranderen. Ten derde, maakt het een vijand van een potentiële vriend. Ons project is uitdagend genoeg van zichzelf; we hebben geen vijanden nodig.

Als er noodzaak is voor gebruikers ban, dan moet iemand de gebruiker of het IP adres nomineren voor een ban op de Project:Gebruikersban nominaties pagina -- een pagina die hopelijk niet hoeft te worden aangemaakt de komende tijd. Als de ban binnen 3 dagen door 2 administrators worden gesteund en er is geen administrator tegen, dan gaat de ban in.

Een administrator mag ook een ban terstond uitvoeren verzoeken als het gevoel bestaat dat de overlegperiode van 3 dagen een ondraaglijke last met zich meebrengt voor het project. Echter, de administrator moet de ban op de nominatie pagina vermelden en als de ban niet wordt geaccepteerd dient de ban te worden opgeheven. Het uitvoeren van een ban zonder overleg en zonder begrip voor de ernst van de actie worden als misbruik door de administrator bestempeld. In andere woorden, een gebruikersban is een heftige aangelegenheid.

Scripts

Een iets minder dramatische reden om een gebruikersban toe te passen is voor ongeautoriseerde of foutieve scripts. Zoals hierboven beschreven, is onze bewerkingskwaliteit afhankelijk van de gemeenschap van Wikireizigers die elkaar controleren en corrigeren. Maar het kan moeilijk, zo niet onmogelijk zijn, om fouten veroorzaakt door een slordig of kwaadaardig script te corrigeren.

We hebben richtlijnen voor scripts die uitleggen hoe een script te schrijven dat Wikirtravel pagina's kan bewerken op een veilige en zinnige manier. Er zijn een paar manieren om een keurig script, dat is gemeld, tot stoppen te brengen zonder een gebruikersban op te leggen; zie de script richtlijnen voor details hierover.

Als een script zich echter slecht gedraagt -- vanwege een programmafout of met kwaadaardige opzet -- dan kan en moet een administrator een gebruikersban toepassen op het IP adres en/of gebruikers account dat het script gebruikt. En weer moet de administrator de ban vermelden op de [[Project:Gebruikersban nominaties]pagina en geldt dezelfde procedure als bij ander bans.

Externe links

Er is een aantal externe links waar tekst en uitleg wordt gegeven over de ideeën en de filosofie achter dit proces:

• MeatBall:SoftSecurity -- de broodnodige beschrijving van omgaan met ongewenste bewerkingen