Taalgids Luxemburgs

Het Luxemburgs (Luxemburgs: Lëtzebuergesch) is een West-Germaanse taal die wordt gesproken in Luxemburg, België en Duitsland. Het Luxemburgs heeft zo'n 300.000 sprekers (waarvan 250.000 de taal als eerste taal hebben) en is officieel in Luxemburg. De taal is verwant aan het Duits en het Nederlands, maar telt ook veel leenwoorden uit het Frans.

Grammatica

Werkwoorden

Enkele Merkwaardigheden

Het Luxemburgs kent geen onvoltooid verleden tijd (ik werkte = ech hu geschafft).
De passieve vorm wordt gemaakt met het werkwoord gin (geven).

Uitspraak

Klinkers

Medeklinkers

Woordenboek

Basiswoorden

Gebruikelijke uitdrukkingen

OPEN
GESLOTEN
INGANG
UITGANG
DUWEN
TREKKEN
WC
HEREN, MANNEN
DAMES, VROUWEN
VERBODEN

Goeiedag. (formeel): Moien ( )
Hallo. (informeel): . ( )
Hoe gaat het?: . ( )
Goed, dank u.: . ( )
Hoe heet u?: . ( )
Ik heet ______.: . ( )
Aangenaam kennis te maken.: . ( )
Alstublieft.: . ( )
Dank u wel.: . ( )
Graag gedaan.: . ( )
Ja.: . ( )
Nee.: . ( )
Excuseer.: . ( )
Het spijt me.: . ( )
Tot ziens.: . ( )
I spreek geen ______.: . ( )
Spreekt u Nederlands?: . ( )
Spreekt hier iemand Nederlands?: . ( )
Help!: ! ( !)
Goeiemorgen.: . ( )
Goeienavond.: . ( )
Welterusten.: . ( )
Ik begrijp het niet.: . ( )
Waar is de WC?: ? ( ?)

Bij problemen

Laat me met rust.: . ( )
Raak me niet aan!: ! ( !)
Ik bel de politie.: . ( )
Politie!: ! ( )
Stop! Dief!: ! ! ( )
Ik heb uw hulp nodig.: . ( )
Het is een noodgeval.: . ( )
Ik ben verdwaald.: . ( )
Ik ben mijn tas kwijt.: . ( )
Ik ben mijn portemonnee kwijt.: . ( )
Ik ben ziek.: . ( )
Ik ben gewond.: . ( )
Ik heb een dokter nodig.: . ( )
Mag ik uw telefoon gebruiken?: ? ( )

Cijfers

1: ( )
2: ( )
3: ( )
4: ( )
5: ( )
6: ( )
7: ( )
8: ( )
9: ( )
10: ( )
11: ( )
12: ( )
13: ( )
14: ( )
15: ( )
16: ( )
17: ( )
18: ( )
19: ( )
20: ( )
21: ( )
22: ( )
23: ( )
30: ( )
40: ( )
50: ( )
60: ( )
70: ( )
80: ( )
90: ( )
100: ( )
200: ( )
300: ( )
1.000: ( )
2.000: ( )
1.000.000: ( )
1.000.000.000: ( )
1.000.000.000,000: ( )
nummer _____ (trein, bus, enz.): ( )
half: ( )
minder: ( )
meer: ( )

Tijd

nu: ( )
later: ( )
voor: ( )
ochtend: ( )
middag: ( )
avond: ( )
nacht: ( )

Klok

Eén uur 's ochtends: ( )
Twee uur 's ochtends: ( )
Twaalf uur 's middags: (
Eén uur 's middags: ( )
Twee uur 's middags: ( )
Twaalf uur 's nachts: ( )

Duur

_____ minu(u)te(n): ( )
_____ u(u)r(en): ( )
_____ dag(en): ( )
_____ we(e)k(en): ( )
_____ maand(en): ( )
_____ ja(a)r(en): ( )

Dagen

vandaag: ( )
gisteren: ( )
morgen: ( )
deze week: ( )
vorige week: ( )
volgende week: ( )
maandag: ( )
dinsdag: ( )
woensdag: ( )
donderdag: ( )
vrijdag: ( )
zaterdag: ( )
zondag: ( )

Maanden

januari: januar ( )
februari: februar ( )
maart: mäerz ( )
april: abrëll ( )
mei: mee ( )
juni: juni ( )
juli: juli ( )
augustus: august ( )
september: september ( )
oktober: oktober ( )
november: november ( )
december: dezember ( )

Kleuren

zwart: ( )
wit: ( )
grijs: ( )
rood: ( )
blauw: ( )
geel: ( )
groen: ( )
oranje: ( )
paars: ( )
bruin: ( )

Vervoer

Trein en bus

Hoeveel kost een kaartje naar _____?: ? ( )
Een kaartje naar _____, alstublieft.: . ( )
Waar gaat deze trein/bus naartoe?: ? ( )
Waar is de trein/bus naar _____?: ? ( )
Stopt deze trein/bus in _____?: ? ( )
Wanneer vertrekt de trein/bus naar_____ ?: ? ( )
Wanneer komt de trein/bus aan in _____?: ? ( )

Richtingen

Hoe kom ik in _____ ?: ? ( )
...het station?: ? ( )
...de bushalte?: ? ( )
...de luchthaven?: ? ( )
...het stadscentrum?: ? ( )
...de jeugdherberg?: ? ( )
...het _____ hotel?: ? ( )
...het Nederlands/Belgisch/Surinaams consulaat?: ? ( )
Waar zijn er veel...: ( )
...hotels?: ? ( )
...restaurants?: ? ( )
...cafés?: ? ( )
...bezienswaardigheden?: ? ( )
Kunt u het op de kaart aanduiden?: ? ( )
straat: ( )
Links afslaan.: . ( )
Rechts afslaan.: . ( )
links: ( )
rechts: ( )
rechtdoor: ( )
richting de _____: ( )
voorbij de _____: ( )
voor de _____: ( )
Let op de/het _____.: . ( )
kruispunt: ( )
noord: ( )
zuid: ( )
oost: ( )
west: ( )
bergop: ( )
bergaf: ( )

Taxi

Taxi!: ! ( )
Breng me naar _____, alstublieft.: . ( )
Hoeveel kost het om naar _____ te rijden?: ? ( )
Breng me daarheen, alstublieft.: . ( )

Slapen

Heeft u nog kamers beschikbaar?: ? ( )
Hoeveel kost een kamer voor één persoon/twee personen?: ? ( )
Beschikt de kamer over...: ( )
...lakens?: ? ( )
...een WC?: ? ( )
...een badkamer?: ? ( )
...een telefoon?: ? ( )
...een televisie?: ? ( )
Mag ik de kamer eerst even zien?: ? ( )
Heeft u niets rustiger?: ? ( )
...groter?: ? ( )
...schoner?: ? ( )
...goedkoper?: ? ( )
Oké, ik neem het.: . ( )
Ik blijf _____ nacht(en).: . ( )
Kunt u mij een ander hotel aanbevelen?: ? ( )
Heeft u een kluis? (voor waardevolle bezittingen): ? ( )
...kluisjes? (voor kleding): ? ( )
Is het ontbijt/avondeten inbegrepen?: ? ( )
Hoe laat is het ontbijt/avondeten?: ? ( )
Wilt u mijn kamer schoonmaken?: ? ( )
Kunt u me wakker maken om _____ uur?: ? ( )
Ik wil uitchecken.: . ( )

Geld

Kan ik met Amerikaanse dollars betalen?: ( )
Kan ik met Britse ponden betalen?: ( )
Kan ik met euro's betalen?: ( )
Kan ik met een credit card betalen?: ? ( )
Kunt u geld voor me wisselen?: ? ( )
Waar kan ik geld wisselen?: ? ( )
Kan ik hier traveler's cheques inwisselen?: ? ( )
Waar kan ik traveler's cheques inwisselen?: ( )
Wat is de wisselkoers?: ? ( )
Waar is er een geldautomaat?: ? ( )

Eten

Een tafel voor één persoon/twee personen, alstublieft.: . ( )
Mag ik de menukaart even zien?: . ( )
Mag ik een kijkje nemen in de keuken?: . ( )
Is er een specialiteit van het huis?: ? ( )
Is er een streekgerecht?: ? ( )
Ik ben vegetariër.: . ( )
Ik eet geen varkensvlees.: . ( )
Ik eet geen rundvlees.: . ( )
Ik eet alleen koosjer.: . ( )
Kunt u dat met minder olie/boter/vet maken, alstublieft?: ? ( )
vast menu: ( )
à la carte: ( )
ontbijt: ( )
lunch: ( )
afternoontea (maaltijd): ( )
avondeten: ( )
Ik wil graag _____.: . ( )
Ik wil graag een gerecht met _____.: ( )
kip: ( )
rundsvlees: ( )
vis: ( )
ham: ( )
worst: ( )
kaas: ( )
eieren: ( )
salade: ( )
(verse) groenten: ( )
(vers) fruit: ( )
brood: ( )
geroosterd brood: ( )
noedels: ( )
rijst: ( )
bonen: ( )
Mag ik een glas _____?: ? ( )
Mag ik een kopje _____?: ? ( )
Mag ik een fles _____?: ? ( )
koffie: ( )
thee: ( )
sap: ( )
koolzuurhoudend water: ( )
mineraalwater: ( )
bier: ( )
rode/witte wijn: ( )
Mag ik wat _____?: ? ( )
zout: ( )
zwarte peper: ( )
boter: ( )
Ober!: ! ( )
Ik ben klaar.: . ( )
Het was heerlijk.: . ( )
Kunt u de borden afruimen?: ? ( )
De rekening, alstublieft.: . ( )

Uitgaan

Serveert u alcohol?: ? ( )
Is er bediening aan tafel?: ? ( )
Een biertje/twee biertjes, alstublieft.: . ( )
Een glas rode/witte wijn, alstublieft.: . ( )
Een vaasje, alstublieft: . ( )
Een fles, alstublieft.: . ( )
_____ (sterke drank) met _____ (toegevoegde drank), alstublieft.: . ( )
whisky: ( )
wodka: ( )
rum: ( )
water: ( )
sodawater: ( )
tonic: ( )
sinaasappelsap: ( )
cola: ( )
Heeft u bittergarnituur?: ? ( )
Nog eentje, alstublieft.: . ( )
Nog een rondje, alstublieft.: . ( )
Wanneer gaat u dicht?: ? ( )
Proost!: ! ( )

Winkelen

Heeft u dit in mijn maat?: ? ( )
Hoeveel kost dat?: ? ( )
Dat is te duur.: . ( )
Wilt u het voor _____verkopen?: ? ( )
duur: ( )
goedkoop: ( )
Dat kan ik mij niet veroorloven.: . ( )
Ik wil het niet.: . ( )
U bedriegt me.: . ( )
Ik ben niet geïnteresseerd.: . ( )
Oké, ik neem het.: . ( )
Mag ik een tasje?: ? ( )
Bezorgt u (overzee)?: ( )
Ik wil graag...: . ( )
...tandpasta.: . ( )
...een tandenborstel.: . ( )
...tampons.: . ( )
...zeep.: . ( )
...shampoo.: . ( )
...een pijnstiller.: . ( )
...een middel tegen verkoudheid.: ( )
...maagtabletten.: ... ( )
...scheermesjes: . ( )
...een paraplu.: . ( )
...zonnebrandcrème.: . ( )
...een ansichtkaart.: . ( )
...postzegels.: . ( )
...batterijen.: . ( )
...schrijfpapier.: . ( )
...een pen.: . ( )
...Nederlandstalige boeken.: . ( )
...Nederlandstalige tijdschriften.: . ( )
...een Nederlandstalige krant.: . ( )
...een Nederlands-Luxemburgs woordenboek.: . ( )

Rijden

Ik wil een auto huren.: . ( )
Kan ik het laten verzekeren?: ? ( )
stop: ( )
éénrichtingsstraat: ( )
voorrang verlenen: ( )
parkeerverbod: ( )
snelheidslimiet: ( )
tankstation: ( )
benzine: ( )
diesel: ( )

Autoriteiten

Ik heb niets verkeerds gedaan.: . ( )
Het was een misverstand.: . ( )
Waar brengt u me naartoe?: ? ( )
Ben ik gearresteerd?: ? ( )
Ik ben Nederlands/Belgisch/Surinaams staatsburger.: ( )
Ik wil praten met de Nederlandse/Belgische/Surinaamse ambassade/consulaat.: ( )
Ik wil met een advocaat spreken.: ( )
Kan ik niet gewoon nu een boete betalen?: ( )

Dit artikel is nog geheel in opbouw. Het bevat een sjabloon, maar nog niet genoeg informatie om bruikbaar te zijn voor een reiziger. Duik erin en breid het uit!