Bratislava

Bratislava

Bratislava (tot 1919 Nederlands: Presburg; Duits: Preßburg; Hongaars: Pozsony; Slowaaks: Prešporok) is de hoofdstad van Slowakije. De stad ligt in het uiterste zuidwesten van het land, aan weerszijden van de Donau (met het oude centrum op de linkeroever) en aan de voet van de Kleine Karpaten. Ze telt circa 430.000 inwoners.

De stad ligt op korte afstand van zowel Oostenrijk (Wenen op slechts 60 km) als Hongarije en zowel Oostenrijkers als Hongaren hebben in de geschiedenis van de stad een grote rol gespeeld. In de voornaamste stad van Slowakije woont nog steeds een grote Hongaarse minderheid.

Info

Bratislava (voor 1919 gekend als Prešporok in Slovaaks), Pressburg in het Duits, heeft een zeer aangename, middeleeuwse binnenstad met kleine, smalle en kronkelende straten. De stad wordt gekenmerkt door het kasteel op de top van de heuvel, de Donau en vele historische kerken en gebouwen. De oude stad is opgebouwd rond twee pleinen: Hlavne namestie (grote markt) en Hviezdoslavovo namestie (Hviezdoslav plein, genoemd naar een bekende Slovaakse dichter). Daarnaast vind je langs de rivier ook nog veel flatgebouwen uit het communistisch tijdperk. Meer naar het oosten toe zijn er heel wat landelijke plekken te ontdekken. Boerderijen, wijngaarden, agrarisch land en kleine dorpen bevinden zich op minder dan 50 kilometer in het noorden en oosten van Bratislava.

Info

Geschiedenis

In 907 kwamen stad en omgeving in handen van Hongarije, dat er zijn meest westelijke steunpunt van maakte. Vanaf de dertiende eeuw kwamen er veel immigranten uit Duitse landen (vooral uit Beieren) wonen.

Koning Matthias van Hongarije stichtte hier in 1467 een van de eerste Midden-Europese universiteiten, de Academia Istropolitana, die echter een kort leven beschoren was. In 1914 kreeg de stad opnieuw een universiteit, maar deze verhuisde in 1921 naar Boedapest en later naar Pécs. De huidige universiteit dateert van 1919 (Comenius Universiteit).

Sinds Boeda in 1541 in Turkse handen was gekomen, werden de Hongaarse koningen hier gekroond (1563-1830), en tot 1848 zouden hier Hongaarse rijksdagen plaatsvinden. Daarna nam Boedapest zijn oude plaats weer in, en viel Bratislava terug. Inmiddels was het wel het centrum van de Slowaakse nationale beweging geworden.

De Eerste Wereldoorlog eindigde met een nederlaag voor Oostenrijk-Hongarije. Met het Verdrag van Trianon kwam Bratislava aan de nieuw gevormde republiek Tsjecho-Slowakije. In 1939 werd Bratislava de hoofdstad van de Slowaakse marionettenrepubliek onder Josef Tiso, die was ontstaan na de liquidatie van Tsjecho-Slowakije. De regering van Tiso werkte nauw samen met de nazi's, zo werden onder andere in overleg met de nazi's 60.000 Joodse inwoners van Bratislava weggevoerd richting Auschwitz (in totaal woonden er 70.000 Joden in de hoofdstad). Het stadbestuur betaalde de nazi's 500 Mark per weggevoerde jood. In 1945 verschenen de sovjetsoldaten en Bratislava kwam in het nu communistische Tsjecho-Slowakije vlak achter het IJzeren Gordijn te liggen. De stad kreeg grote uitbreidingen in socialistische stijl en werd de derde stad van het land (na Praag en Brno).

In 1993 verwierf Bratislava voor de derde keer de status van hoofdstad, ditmaal van de nieuwe republiek Slowakije. De Slowaakse regering en volksvertegenwoordiging zijn er gevestigd.

Arriveren

Per trein

Het internationale treinstation heet Bratislava Hlavna Stanica (Bratislava Hl. St.). Diverse verbinden van West- naar Oost-Slowakije (Kosice). Ook zijn er regelmatige verbindgen naar het buitenland (Praag, Wenen, Boedapest, Belgrado). De prijzen zijn zeer scherp, het vervoer is niet heel snel, mede door de verouderde infrastructuur. Naar Boedapest moet er een kleine drie uur gerekend worden, en een 14-tal euro. Bratislava wordt een 12-tal euro.

Bekijken

• 1 Kasteel Bratislava (Bratislavský hrad). Sinds de 21ste eeuw is dit kasteel, met uitzicht over het oude centrum van Bratislava en de Donau, geheel gerenoveerd. In 2016 kwam ook de kasteeltuin aan de beurt. Afhankelijk van het seizoen is het kasteel 's avonds tot een uur of elf ook nog te bezichtigen. 
• 2 Sint Martin's kathedraal (Dóm sv. Martina), Rudnayovo námestie 1, 811 01 Bratislava, Slowakije. Gotische kathedraal, alwaar tussen 1563 en 1830 in totaal 11 Hongaarse koningen en 8 koninginnen werden gekroond. De toren is 85 meter hoog en draagt boven op de spits een 300 kilo zware kopie van de Hongaarse kroon. (Origineel te vinden in het parlement in Boedapest, Hongarije) 
• 3 Oude raadhuis (Stara radnica), Hlavné námestie 501/1, 811 01 Staré Mesto, Slowakije. Een complex van verschillende gebouwen uit uiteenlopende periodes. Dit gebouw was eerst een ambtswoning, maar in 1424 verbouwd tot raadhuis. Sinds 1868 huist hier het stadmuseum. 
• Fontein van Koning Maximiliaan (Maximilianova fontány). Midden op het oude stadsplein ligt de, door steenhouwer Adreas Luttringer gebouwde en door koning Maximiliaan gefinancierde, eerste fontein van Bratislava. 
• Primatiaal Paleis (Primaciálny palác). 
• St. Michaeltoren (Michalská brána). Een gotische toren, gebouwd in de eerste helft van de 14de eeuw. De laatste van 4 stadspoorten uit de middeleeuwen. Sinds 1960 is hier een wapenmuseum te vinden. 
• 4 Observatieplatform, Most SNP, 851 01 Petržalka, Slowakije. Panorama-uitzicht over de stad vanaf dit UFO-vormig uitkijkplatform op een brug over de Donau 
• 5 Oorlogsbegraafplaats Slavín (Vojnový pamätník Slavín), 811 04 Old Town, Slowakije. Begraafplaats en monument ter ere van de Sovjet-soldaten die stierven bij de bevrijding van Bratislava in 1945. 

Doen

• 1 Dierentuin van Bratislava, Mlynská dolina, 842 27 Bratislava, Slowakije. 
• 2 Kattencafé (Mačkafé), Zámocká 7327/24, 811 01 Bratislava. Katten aaien onder het genot van een kopje koffie. 

Eten

Een Slowaakse specialiteit is schapenkaas. Diverse (kleinere) zaken verkopen deze maaltijd tegen zeer scherpe prijzen. Zeker het proberen waard.

Uitgaan

It het oude Tsjechoslowakije werd er veel Kofola gedronken. De Slowaken drinken het nog altijd meer dan de gewone cola. Het ziet er hetzelfde uit als cola, maar de smaak is wat verschillend. Door toevoeging van siroop en andere extracten krijgt men een dropachtig smaak. Zeker proeven!

Rondom

Huur een fiets en fiets langs de Donau en de Morava naar het noorden, richting de Kleine Karpaten, om meer van West Slowakije te zien dan alleen Bratislava. Zo'n 12 kilometer stroomopwaarts bevindt zich de ruïne van het kasteel van Devin, aan de rand van de Donau. Sinds 1990 is het ruinecomplex opgeknapt en tegenwoordig open voor bezoekers, die al lopend over het complex een idee krijgen van hoe het er vroeger uit moet hebben gezien. Verder naar het noorden kom je terecht in de wijnstreek van Slowakije.