Ierland

Ierland

Locatie
Vlag
Beknopt
Hoofdstad	Dublin
Regering	parlementaire democratie
Munt	euro (EUR)
Oppervlakte	70.280 km²
Bevolking	4.722.028 (2012)
Taal	Engels is de algemene taal; Iers (Gaelic) wordt nog steeds langs de westelijke kust gesproken
Religie	Rooms Katholiek 91,6%, Ierse Kerk 2,5%, andere 5,9%
Elektriciteit	230V/50Hz (Britse stekker)
Oproepcode	+353
Internet TLD	.ie
Tijdzone	UTC

Ierland (Iers: Éire) is een eilandstaat in Europa. Het land bestaat uit het grootste deel van het eiland Ierland, dat gedeeld wordt met Noord-Ierland in het noordoosten. Noord-Ierland behoort politiek, cultureel, en administratief tot het Verenigd Koninkrijk; dit artikel gaat alleen over de Republiek Ierland.

Info

Geschiedenis

Na de onderdrukking van de Paasopstand (april 1916) begonnen Ierse vrijwilligers gegroepeerd in het Iers Republikeins Leger (Irish Republican Army, IRA) een guerrillastrijd tegen de Britten. De bezetting van Ierland door Groot-Brittannië werd onhoudbaar na het hoogtepunt van de gewelddadigheden met de The Burning of Cork in de nacht van 11 op 12 december 1920: nadat een compagnie van de Auxiliaries (divisie van Engelse ex-legerofficieren) in een hinderlaag van de Ierse vrijheidsstrijders was gevallen, brandde de bezettingsmacht grote delen van de stad Cork plat en schoten de Black and Tans (Engelse hulptroepen) inwoners zonder vorm van proces dood. Na jaren oorlog volgde er een wapenstilstand tussen de IRA en het Britse leger, met onderhandelingen als gevolg. Het zuidelijk deel van Ierland verkreeg praktisch onafhankelijkheid als Ierse Vrijstaat middels het Anglo-Iers verdrag op 6 december 1921. Noord-Ierland, waar veel protestantse migranten woonden die oorspronkelijk uit Schotland afkomstig waren en die loyaal bleven aan Groot-Brittannië, bleef Brits. Dit was niet enkel zo omdat hier meer protestanten woonden. Hier lagen en liggen nog steeds de belangrijkste havens van het eiland, Noord-Ierland was ook economisch het sterkste deel van het land. De Engelsen behielden daarmee het grootste deel van de economische 'rijkdommen' van het eiland.

De extremistische vleugel van de IRA onder Eamon de Valera weigerde echter akkoord te gaan met de 'deling' van Ierland in een Vrijstaat en een Brits Ulster. Het gevolg was een burgeroorlog van voor- en tegenstanders van de Vrijstaat. Uiteindelijk schikte Eamon de Valera in en legde hij zich neer bij de deling. Besprekingen tussen de Vrijstaat en Noord-Ierland in 1925 over een herziening van de landsgrens liepen op niets uit.

De Valera's partij Fianna Fáil trad in 1927 toe tot de regering van premier William Cosgrave. In 1932 werd De Valera zelf premier en in 1937 verklaarde hij Ierland onafhankelijk, maar hij riep niet de republiek uit. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef Ierland neutraal, maar achter de schermen werden de geallieerden geholpen. Zo'n 70.000 man schreef zich vrijwillig in om in Europa met het Britse leger mee te vechten. In Ierland zelf werd de noodtoestand uitgeroepen. In 1948 werd De Valera tijdens verkiezingen verslagen en in 1949 werd de Republiek Ierland uitgeroepen. In 1951 werd de Valera opnieuw minister-president en in 1959 president van de republiek. In 1972 werd de bijzondere rol van de Rooms-Katholieke Kerk bij referendum afgeschaft. Op 30 mei 1973 werd de protestant Erskine Childers president, gevolgd door Cearbhall Ó Dálaigh (1974-1976) en Patrick Hillery (1976-1990).

Met steun van de sociaaldemocraten werd Mary Robinson − een onafhankelijke kandidaat − in 1990 tot president gekozen. In 1997 werd Mary McAleese president, en in 2004 werd haar ambtstermijn met 7 jaar verlengd. Er hadden zich voor de verkiezingen geen tegenkandidaten gemeld.

Ierland is sinds 1973 lid van de Europese Unie, maar is geen lid van de NAVO.

Geografie

Ierland heeft weinig buurlanden. Het enige aan Ierland grenzende buurland is Noord-Ierland, een gebied dat overigens vroeger tot Ierland zelf behoorde maar heden ten dage deel uitmaakt van het Verenigd Koninkrijk. Noord-Ierland ligt in het noordoosten van het eiland Ierland. Engeland is een niet-aangrenzend buurland aan de oostzijde van Ierland waartussen de Ierse Zee de grens vormt.

Ierland is karakteristiek door zijn bergen, meren en rivieren, maar vooral door zijn glooiende, groene heuvellandschap, waaraan het zijn bijnaam groene eiland te danken heeft.

Economie

Lange tijd was Ierland het armste land van West-Europa, waarvan de emigratie, waar Ierland om bekend stond, een symbool was. In de jaren 90 van de twintigste eeuw maakte Ierland echter een periode van sterke economische groei door (in de periode 1995-2000 werd een gemiddelde jaarlijkse economische groei van 9,9% gerealiseerd), waardoor Ierland anno 2006 het op één na rijkste land van de EU is (na Luxemburg) en het op drie na rijkste land ter wereld (na Luxemburg, Noorwegen en de Verenigde Staten). Ierland stond in de jaren 90 bekend als de Keltische Tijger, een term die verwijst naar de Aziatische Tijgers, die eerder een soortgelijke spectaculaire groei meemaakten.

De Ierse economie is in de jaren 90 veranderd van een economie die georiënteerd was op landbouw in een dynamische exporteconomie die georiënteerd is op de export van hightech producten en diensten. Vooral computers zijn een belangrijk exportproduct en veel Amerikaanse bedrijven, waaronder Dell en Intel, hebben hun Europese vestigingen in Ierland gevestigd. Deze bedrijven stonden aan de basis van de hoge economische groei die in de jaren 90 begon. Ook in 2005 groeide de economie hard, met een groei van 5%. Diensten vormen 49% van het bruto binnenlands product, de industrie 46% en de landbouw 5%.

Het geheim van de economische opleving zijn naast de lage belastingen voor buitenlandse ondernemingen (zo is er bijvoorbeeld geen belasting op royalty’s), de zogenaamde "pay-pacts", en de toegankelijkheid van het Ierse onderwijs. Overeenkomsten tussen overheid, vakbonden en het bedrijfsleven over de arbeidsomstandigheden, waaronder gereglementeerde loonontwikkeling voor drie jaar. Dit doet sterk denken aan het Nederlandse poldermodel van de kabinetten-Kok en is een voortzetting van het corporatistisch gedachtegoed dat rond de Tweede Wereldoorlog opgang deed. Ook de afschaffing van collegegeld in begin jaren 80 zorgde ervoor dat Ierland relatief veel hoog opgeleide werknemers had. De arme positie van Ierland in de jaren 80 zorgde er ook voor dat het gemiddelde loon vergeleken met andere Europese landen zeer laag was. Ierland was dus aantrekkelijk voor Amerikaanse bedrijven omdat het een Engelstalig land binnen de Europese economische ruimte was dat hoog opgeleide en goedkope arbeidskrachten kende, met ook nog de nodige belastingvoordelen.

Regio's

Regio's en wegen van Ierland

East Coast and Midlands (County Dublin, County Kildare, County Laois, County Longford, County Louth, County Meath, County Offaly, County Westmeath, County Wicklow) Het hart van Ierland, hier bevindt zich de hoofdstad Dublin.

Shannon Region (County Clare, County Limerick, County Tipperary) Deze regio wordt vooral bezocht vanwege haar kastelen en de Cliffs of Moher.

Southwest Ireland (County Cork, County Kerry) Een van de meest regenachtige regio's van Ierland met mooie kusten en de populair Ring of Kerry en Blarney Castle.

West Ireland (County Galway, County Mayo, County Roscommon) Ierlands minst populaire regio. Hier vind je de culturele hoofdstad Galway en de mooie Aran Islands.

Northwest Ireland and Lakelands (County Cavan, County Donegal, County Leitrim, County Monaghan, County Sligo) Regio met groeiend toerisme en veel natuur.

Southeast Ireland (County Carlow, County Kilkenny, County Waterford, County Wexford) Beroemd voor zijn Waterford kristal.

Noord-Ierland, dat onder het Verenigd Koninkrijk valt, heeft zijn eigen artikel.

Steden

• Dublin - de hoofdstad van Ierland
• Cork - de op een na grootste stad aan de River Lee
• Galway - een stad aan de River Corrib aan de westkust
• Kilkenny - middeleeuwse stad
• Letterkenny - grootste stad in County Donegal
• Limerick - stad aan de River Shannon in het zuidwesten van het land. Centrum van het Ierse rugby
• Sligo - de thuishaven van W.B. Yeats
• Waterford - Ierlands oudste stad

Arriveren

Per vliegtuig

Ierland heeft een beperkt aantal internationale luchthavens.

Per trein

Ierland is niet eenvoudig met de trein te bereiken vanuit het buitenland. In Ierland zelf zijn de grotere plaatsen te bereiken via het spoor.

Per auto

Ierland is met auto te bereiken weliswaar via de ferryboten die varen vanuit het buitenland, met name Engeland, waar vanuit bepaalde plaatsen een overtocht is te maken met de auto naar Ierland of omgekeerd.

Per bus

zie Per auto

Per boot

Vanuit het Verenigd Koninkrijk zijn er vier routes over de Ierse Zee met Stena Line:

• van Stranraer (Schotland) naar Belfast (Noord-Ierland), diverse keren per etmaal. Duur 3 uur en 15 minuten (ferry), 2 uur (HSS).
• van Holyhead naar Dublin Port, diverse keren per etmaal. Duur 3 tot 3,5 uur.
• van Holyhead naar Dun Laoghaire. Duur 4 uur.
• van Fishguard naar Rosslare. Duur 3,5 uur.

Rondreizen

Er zijn verscheidene rondreizen te maken in Ierland.

Taal

Engels is de taal die iedereen spreekt, hoewel het Gaelic (Iers) nog wel, verplicht, op scholen wordt onderwezen.

Bekijken

• 
  Dublin
• 
  Newgrange
• 
  Platteland
• 
  Kylemore Abbey

Kopen

Eten

De Ierse keuken is niet heel erg uitgebreid maar kent toch haar eigen heerlijkheden en traditionele gerechten op eenvoudige wijze. De afgelopen jaren is de diversiteit aan voedsel toegenomen vanuit het buitenland, vandaar dat men hier kan eten zoals eigenlijk in veel andere landen.

In de grotere steden en tevens daarbuiten is in principe van alles te krijgen qua voedsel, net zoals in andere westerse welvarende landen.

Overnachten

Men kan hier in overvloed overal overnachten in Ierland, waaronder in jeugdherbergen, hostels, guesthouses, hotels en B&B's ( Bed & Breakfast ) of gewoon bij de mensen thuis voor een kleine vergoeding. De prijzen variëren enorm, van zeer luxe (5 sterren) en duur tot relatief goedkoop voor Nederlandse en Belgische begrippen, en dan spreekt men voornamelijk over de kleinere hotels, hostels, jeugdherbergen en soms guesthouses, alhoewel die laatste niet altijd even goedkoop zijn per nacht, maar dit is ook per regio verschillend.

Leren

Lagere scholen zijn er talrijk evenals hogere scholen en universiteiten, in Ierland zijn veel studenten te vinden uit allerlei landen vanuit de hele wereld, die er voor korte of langere tijd zijn.

Gezondheid

Alhoewel men anders zou denken met de vele ziekenhuizen in Ierland is de algemene gezondheidszorg net redelijk te noemen in Ierland.

Contact

Landen in Europa

Balkan: Albanië · Bosnië-Herzegovina · Bulgarije · Kosovo · Kroatië · Montenegro · Noord-Macedonië · Roemenië · Slovenië · Servië Baltische staten: Estland · Letland · Litouwen Benelux: België · Luxemburg · Nederland Britse Eilanden: Ierland · Verenigd Koninkrijk Centraal-Europa: Duitsland · Hongarije · Liechtenstein · Oostenrijk · Polen · Slovenië · Slowakije · Tsjechië · Zwitserland Frankrijk en Monaco: Frankrijk · Monaco Iberisch Schiereiland: Andorra · Gibraltar · Portugal · Spanje Italiaans Schiereiland: Italië · Malta · San Marino · Vaticaanstad Kaukasus: Armenië · Azerbeidzjan · Georgië Oost Middellandse Zee: Cyprus · Griekenland · Turkije Oost-Europa: Kazachstan · Moldavië · Oekraïne · Rusland · Wit-Rusland Scandinavië: Denemarken · Finland · Noorwegen · IJsland · Zweden