Servië

Servië

Locatie
Vlag
Beknopt
Hoofdstad	Belgrado
Regering	parlementaire democratie
Munt	Servische Dinar (RSD) (in Kosovo gebruikt men de Euro als wettelijk betaalmiddel.)
Oppervlakte	88,361 km²
Bevolking	7.276.604 (2012)
Taal	Servisch 90,1% (officieel), Hongaars 3,8%, Rom 1,1%, anders 4,1%, onbekend 0,9% (2002); Roemeens, Hongaars, Slovaaks, Oekraiens en Kroatisch zijn officieel in Vojvodina; Albanees is officieel in Kosovo.
Religie	Orthodox 65%, Islam 19%, Rooms Katholiek 4%, Protestant 1%, anders 11%
Elektriciteit	230V/50Hz (Europese stekker)
Oproepcode	+381
Internet TLD	.rs
Tijdzone	UTC +1

Servië is een land in Zuid-Europa in een gebied dat doorgaans wordt aangeduid met de Balkan.

Info

Geschiedenis

De wortels van de huidige Servische staat zijn terug te voeren naar de 7e eeuw en het hertogelijke huis van Vlastimirović. Het Servische koninkrijk werd gevestigd in het gebied dat bekend stond onder de naam Duklja (Latijn: Doclea of Dioclea) in de 11e eeuw. De Servische staat begon in aanzien te groeien onder de leiding van Stefan Nemanja in de 12e eeuw. Zijn zoon Stefan Nemanjić zou later bekend worden als Stefan de Eerstgekroonde vanaf 1220. Zijn nakomeling Stefan Dušan verhief Servië van prinsdom tot koninkrijk in 1346. Na de dood van Stefan Dušan volgden een aantal regeerders die steeds meer land kwijt raakten aan het Ottomaanse rijk. In 1389 vond er een cruciale slag plaats op het Merelveld (Kosovo Polje). De slag eindigde onbeslist, waarbij Servië verzwakt achterbleef. In 1459 verloor Servië zijn onafhankelijkheid bij de slag om Smederevo. In 1463 volgde Bosnië. Servië viel onder Ottomaans bestuur van 1459 tot 1804, waarna het weer zijn onafhankelijkheid gedeeltelijk terug verwierf.

In 1815 ontstond uit de Tweede Servische Opstand het Vorstendom Servië, een semi-onafhankelijk vorstendom onder leiding van vorst Miloš Obrenović. Obrenović wist zijn positie erfelijk te maken, en zette de eerste stappen naar onafhankelijkheid. De Obrenović-dynastie verwierf het recht tot belastingheffing van de sultan in ruil voor een vaste jaarlijkse afdracht. Tegen 1830 was Miloš Obrenović hierdoor zo rijk geworden, dat hij bij de sultan in ruil voor leningen (de Turkse schatkist was voortdurend leeg) nieuwe rechten kon verwerven. De hierop volgende periode stond in het teken van strijd tussen de verscheidene machtige families (Obrenović en Karađorđević).

Aan het hoofd van de staat stond de vorst (vanaf 1878 koning), die slechts zeer langzaam een leger kon opbouwen. Na de Russisch-Turkse Oorlog van 1877 verwierf Servië Niš en Pirot. In 1903 kwam het huis Karađorđević definitief aan de macht: koning Alexander Obrenović en koningin Draga werden door officieren vermoord en het raam uit gesmeten. De dynastie Obrenović stierf hiermee uit en Peter I Karađorđević kwam op de troon.

In de Balkanoorlogen kon het Servische leger voor een aanzienlijke gebiedsuitbreiding zorgen, mede ten koste van Bulgarije, Albanië, Bosnië en Turkije. In de loop van de tijd voerde het vorstendom ook steeds meer een buitenlands beleid. Hierbij leunde men sterk op Oostenrijk-Hongarije, tot ongenoegen van een groot deel van de bevolking en de Panslavisten. Zij gaven de voorkeur aan een pro-Russisch beleid.

In de Eerste Wereldoorlog werd het land bezet door de Centralen, maar in 1919 ging het Koninkrijk Servië met de nieuw gevormde Staat van Slovenen, Kroaten en Serven op in het Koninkrijk van Serven, Kroaten en Slovenen (SHS), vanaf 1929 Koninkrijk Joegoslavië geheten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Servië tussen 1941 en 1944 door nazi-Duitsland bezet (tot 1943 met hulp van Italië). Tijdens deze bezetting werd er in Belgrado een marionettenregering aangesteld onder leiding van generaal Milan Nedic (zie het artikel over Servië in de Tweede Wereldoorlog).

Joegoslavië werd in 1945 een federale republiek, die in de jaren negentig langzaam en vaak gewelddadig uit elkaar viel.

Dit leidde tot de situatie dat Servië tussen 1992 en 2006 met Montenegro een federatie vormde, vanaf 2003 Servië en Montenegro geheten. Zowel in de periode van het koninkrijk als ten tijde van Joegoslavië en de federatie met Montenegro was Servië het grootste en dominantste landsdeel. De in 2006 verkregen onafhankelijkheid was daarom weinig gewenst. Op 3 juni 2006 riep Montenegro zijn onafhankelijkheid uit, waardoor Servië als de opvolgingsstaat van de confederatie Servië en Montenegro eveneens een onafhankelijke staat is geworden. De officiële Servische onafhankelijkheidsverklaring kwam op 5 juni 2006.

Op 17 februari 2008 scheidde Kosovo zich af van Servië en riep zichzelf uit tot onafhankelijke staat.

Slobodan Milošević, oud-president van Servië, werd door het Joegoslavië-tribunaal beschuldigd van oorlogsmisdaden in Kroatië, Kosovo en Bosnië en Herzegovina. In een tussenvonnis uit 2004 oordeelde het Tribunaal dat Milošević schuldig is aan massamoord en oorlogsmisdaden in zeven gemeentes in Bosnië en Herzegovina, waaronder Srebrenica en Prijedor.

Op 21 juli 2008 wordt Radovan Karadžić in Servië gearresteerd; hij werd gezocht door het Joegoslavië-tribunaal vanwege zijn rol tijdens de Bosnische Oorlog als leider van de Servische entiteit in de republiek Bosnië en Herzegovina, de Servische Republiek. Met deze arrestatie wordt de zoektocht naar de van oorlogshandelingen verdachte personen die geopereerd hebben tussen circa 1991 (begin burgeroorlog voormalig Joegoslavië) en 1999 (strijd in Kosovo) en die voornamelijk van Bosnische, Kroatische, Servische of Kosovaarse afkomst zijn, verder gecompleteerd.

Geografie

Servië bevindt zich op het Balkan-schiereiland, op een kruispunt tussen Centraal-Europa, Zuid-Europa en Oost-Europa. Een deel van het land ligt bovendien op de Pannonische Vlakte.

Servië heeft geen kustlijn en ligt ingeklemd tussen acht andere landen. Met de klok mee, te beginnen in het noorden, zijn dat Hongarije, Roemenië, Bulgarije, Macedonië, Albanië, Montenegro, Bosnië-Herzegovina en Kroatië.

De belangrijkste rivier van Servië is de Donau. Deze 2850 km lange rivier stroomt 588 km over Servisch grondgebied, vooral door het noordelijke deel van het land. Aan dit deel van de Donau liggen onder anderen de steden Belgrado en Novi Sad, de berg Fruška Gora en de IJzeren Poort. Ook monden er in Servië andere belangrijke rivieren uit in de Donau, zoals de Sava (in hartje Belgrado), de Timiş (nabij Pančevo), en de Tisa (bij het dorp Titel, waar tevens de Begej rivier (254 km) zich met de Tisa vermengt). Deze rivieren zijn allen bevaarbaar en verbinden Servië met het noorden en westen van Europa (d.m.v. het Rijn-Main-Donau Kanaal), met Oost-Europa (via de Tisa, Tamis, Begej en Donau - Zwarte Zee routes), en Zuid-Europa (via de Sava).

Klimaat

In het algemeen heeft Servie een landklimaat met hete droge zomers en koude natte winters. Zuidelijke helft van het land heeft een meditteraan klimaat. In pannonische vlaktes en vooral in het zuidoostelijke helft van het land kan het vaak in de zomer extreem heet worden. Daar regent het zelden, en zijn het droogste gebieden van het land. In Kosovo district en omgeving heerst op sommige plekken zelfs een halfwoestijn klimaat.

Bevolking

Door de recente burgeroorlogen zijn verschillende bevolkingsgroepen die vroeger in Joegoslavië vreedzaam naast elkaar leefden niet meer zo prominent te vinden, maar vaak nog wel aanwezig. De drie grootste groepen zijn de Serviërs, de Roma-zigeuners die vooral in het zuiden veel voorkomen en een groep van Hongaarse etniciteit in de Vojvodina in het noorden. Na de afscheiding van Montenegro, met 672.180 (2009) inwoners, heeft Servië een bevolking van 7.379.339 (2009).

Cultuur

Omdat Servië in de tijd van het Ottomaanse rijk 500 jaar door de Turken overheerst is geweest, zie je veel Turkse elementen terug, waar vaak een eigen draai aan is gegeven. Op de Balkan had iedere regio zijn eigen karakteristieke volksdansen, die vooral op feesten en partijen in de dorpen tot uiting kwamen.

Op 12 mei 2007 won Marija Šerifović voor Servië het Eurovisiesongfestival met het lied Molitva, wat 'smeekbede' betekent. Op 20, 22 en 24 mei 2008 werd als gevolg het muziekfestival in de Belgrado Arena in Belgrado georganiseerd.

Regio's

Geografisch valt Servië te verdelen in Centraal-Servië, de autonome provincie Vojvodina en de onafhankelijke republiek Kosovo.

Belgrado De hoofdstad van Servië, in Centraal-Servië

Oost- en Zuidoost-Servië Het oostelijk en zuid-oostelijk deel van Centraal-Servië. Hier vind je onder andere Niš, de op twee na grootste stad van Servië en de geboorteplaats van de Romeinse keizer Constantijn de Grote.

West-Servië Het westelijk deel van Centraal-Servië. Grenst aan Bosnië en Herzegovina en Montenegro.

Midden-Servië Het middelstel deel van Centraal-Servië

Vojvodina Autonome provincie in het noorden van Servië. Geografisch ligt het niet op de Balkan, maar op de Pannonische vlakte. De hoofdstad is Novi Sad.

Omstreden gebied

Kosovo Wordt door de Verenigde Naties beschouwd als autonome provincie van Servië, en wordt door verschillende landen erkend als onafhankelijke republiek, maar niet door Servië. Het gebied heeft een grote etnische meerderheid van Albanezen.

Steden

• Belgrado, de hoofdstad.
• Niš
• Novi Sad

Arriveren

Paspoort en visum

Sinds 2004 kun je met een EU-paspoort een visum aan de grens krijgen, zoals in veel omringende landen ook gebruikelijk is. Het paspoort dient bij binnenkomst nog minstens drie maanden geldig te zijn. Op de website van de YU-ambassade in Den Haag is de laatste informatie te vinden.

Per vliegtuig

• 1 Nikola Tesla Airport. Dit is een groot internationaal vliegveld bij Belgrado. Vanaf het vliegveld gaan er shuttle-bussen naar het busstation in de stad. Een goedkopere oplossing om in de stad te geraken is via bus 72 (300 dinar), die stopt vlak voor de vertrekhal. Vanaf Eindhoven vliegen er goedkope vluchten naar Belgrado, van Schiphol vliegen de luxere vluchten. 
• Niš heeft een klein vliegveld, de laatste jaren wordt er voornamelijk (en slechts) op Zurich gevlogen. Via Zurich is het vanuit Schiphol/Amsterdam goed bereikbaar, hoewel er maar twee vluchten per week zijn.

Per trein

Treinreizen kunnen ondanks de opkomst van de budgetluchtvaartmaatschappijen nog steeds een goedkope, snelle en zeker gerieflijker optie voor vervoer zijn. Doordat treinstations vaak in de binnensteden zijn gevestigd, kan de trein op de middelgrote afstand (bijvoorbeeld Enschede - Parijs of Brugge - Wolfsburg) prima concurreren met het vliegtuig.

Momenteel zijn in België en bij de Deutsche Bahn online alleen tickets te bestellen voor de buurlanden van België, resp. Duitsland en een aantal goed bereikbare steden verderop. Overige tickets kunnen alleen maar telefonisch of aan de balie worden aangeschaft, of uiteraard in het betreffende land. Dat laatste is vaak stukken goedkoper. Let bij de Deutsche Bahn ook op de vele Sparpreis-aanbiedingen die bij een reisroute naar of via Duitsland heel voordelig kunnen zijn.

Het is echter wel goed mogelijk om je treinreis vanaf huis uit te stippelen. De twee sites die direct hieronder staan vermeld, geven niet alleen informatie over de reizen vanuit de Benelux maar ook over alle treinverbindingen in heel Europa en in het Russische deel van Azië, dus bijvoorbeeld tussen Moskou en Madrid. Het gaat hier om de site van de Belgische spoorwegen en de Nederlandstalige site van de Deutsche Bahn.

NS Hispeed biedt alleen informatie over reizen tussen Nederland en enkele buitenlandse grote steden. In de regel is deze informatie dan ook nog beperkt tot treinen die rechtstreeks naar of van het buitenland rijden (dus geen verbindingen tussen Utrecht en Parijs of tussen Rotterdam en Duitsland, want daarin zit altijd een overstap binnen Nederland). Om reizen binnen Nederland uit te stippelen kun je best deze website gebruiken.

NS Hispeed verkoopt online een klein assortiment reizen vertrekkend vanuit Nederland naar het buitenland v.v. (enkeltjes en retourreizen), en een zeer beperkt aantal routes vanuit het buitenland naar een (ander) buitenland (enkele- en retourreizen). Overige reizen kun je telefonisch reserveren via de afdeling Telesales (0900-9296, €0,35 p.m.) en aan de balies in de Tickets- en Servicewinkels op de (middel-)grote stations. Dit is het online Internationale loket van de Nederlandse Spoorwegen.

In alle Europese landen is het in de trein verboden te roken.

Per auto

Vanuit Nederland kun je via Passau in Duitsland. Hier kun je kiezen om via Wenen en Boedapest te rijden, of via Maribor en Zagreb. De route over Zagreb is tegenwoordig helemaal over (tol)-snelwegen.

Rondreizen

Bekijken

• 1 Subotica (Суботица). Levendige studentenstad in het noorden van Servië met onder andere verschillende art-deco-gebouwen en rooms-katholieke monumenten. 
• 2 Palić (Палић). Badplaats en kuuroord aan het Palićmeer in het noorden van Servië. Aan het meer kun je ook vissen, paardrijden en wijnproeven, of de dierentuin bezoeken. 
• 3 Novi Sad (Нови Сад). Hoofdstad van Vojvodina en de op één na grootste stad van Servië. In 1999 werd de stad gebombardeerd tijdens de oorlog om Kosovo. De stad is inmiddels herbouwd en een toeristische trekpleister, vanwege onder meer de verschillende neoklassieke gebouwen en het Fort van Petrovaradin. 
• 4 Arilje (Ариље). Ongeveer een derde van alle frambozen ter wereld wordt geteeld in Servië. Het stadje Arilje geldt als de frambozenhoofdstad van het land. Je vindt er verschillende frambozenplantages. 
• 5 Studenicaklooster (Манастир Студеница). Servisch-orthodox klooster uit de 12de eeuw. Het bevindt zich sinds 1986 op de werelderfgoedlijst van UNESCO. 
• 6 Stari Ras (стари град Рас). Archeologische vindplaats van de vroeg-middeleeuwse stad Ras, ooit de hoofdstad van de Servische staat Raška. De stad werd verwoest in de 13de eeuw, en staat sinds 1979 op de werelderfgoedlijst van UNESCO 
• 7 Kopaonik (Копаоник). Toeristisch skigebied in Servië 
• 8 Đavolja Varoš (Ђавоља варош). Rotsformatie in het natuurreservaat Radan. Het is een van de twee plekken in Servië, en een van de 25 plekken ter wereld waar aardpiramides voorkomen. Het gebied staat op de nominatielijst voor uitbreiding van de UNESCO-werelderfgoedlijst. 
• 9 Gamzigrad (Гамзиград). Archeologische vindplaats. Het bestaat uit een Romeins tempelcomplex en verschillende paleizen, aangelegd in opdracht van de Romeinse keizer Galerius. Het bevindt zich sinds 2007 op de werelderfgoedlijst van UNESCO. 
• 10 Nationaal Park Đerdap (Национални парк „Ђердап”). Het park beslaat een deel van de Donauvallei - de IJzeren Poort - op de grens van Roemenië en Servië. Langs de vaarroute over de Donau bevinden zich verschillende natuurlijke en culturele bezienswaardigheden, zoals kliffen, middeleeuwse kastelen en de Tabula Traiana. 

Doen

• 1 Wijnproeven in Negotin. Negotin is één van de vier wijnstreken van Servië. In de dorpen Rajac, Rogljevo, Štubik en Smedovac, allen gelegen in de gemeente Negotin, kun je verschillende wijnkelders vinden. 

Kopen

Hoewel de lokale valuta de Joegoslavische Dinar is, rekent de lokale bevolking alles om naar euro (voorheen in D-mark). Tegenwoordig is de officiële koers gelijk aan de straatkoers, en kun je veilig geld pinnen in de grotere steden (Belgrado en Niš) met je bankpas. Geld op straat wisselen is niet meer nodig en wordt ook afgeraden met het oog op wisseltrucs.

Eten

In lokale bars (Kafana) kan er redelijk goedkoop worden gedronken en gegeten. Een aanrader is het eten van Pljeskavica, het best te vergelijken met een broodje hamburger, die in kleine tentjes op straat worden verkocht.

Rondom

Landen in Europa

Balkan: Albanië · Bosnië-Herzegovina · Bulgarije · Kosovo · Kroatië · Montenegro · Noord-Macedonië · Roemenië · Slovenië · Servië Baltische staten: Estland · Letland · Litouwen Benelux: België · Luxemburg · Nederland Britse Eilanden: Ierland · Verenigd Koninkrijk Centraal-Europa: Duitsland · Hongarije · Liechtenstein · Oostenrijk · Polen · Slovenië · Slowakije · Tsjechië · Zwitserland Frankrijk en Monaco: Frankrijk · Monaco Iberisch Schiereiland: Andorra · Gibraltar · Portugal · Spanje Italiaans Schiereiland: Italië · Malta · San Marino · Vaticaanstad Kaukasus: Armenië · Azerbeidzjan · Georgië Oost Middellandse Zee: Cyprus · Griekenland · Turkije Oost-Europa: Kazachstan · Moldavië · Oekraïne · Rusland · Wit-Rusland Scandinavië: Denemarken · Finland · Noorwegen · IJsland · Zweden